Miesiąc: marzec 2022

Pytanie #16: Po przeanalizowaniu przepisów ustawy pracodawca stwierdził, że badając sytuację materialną pracowników będzie brał pod uwagę dochód po potrąceniu należnych obciążeń publicznoprawnych (dochód netto). W konsekwencji umieścił odpowiednie postanowienie w regulaminu funduszu. Czy był uprawniony do takiego działania? 

Odpowiedź: Tak. Ustawodawca rzeczywiście nie wskazał, czy pracodawca powinien badać dochód brutto czy netto. Wydaje się zatem, że ustawa pozostawia pracodawcom swobodę wyboru rodzaju badanego dochodu, który to wybór powinien zostać skonkretyzowany w regulaminie funduszu. Będzie to w szczególności istotne u pracodawców, którzy zdecydują się na badanie dochodu przypadającego na członka rodziny pracownika (osoby uprawnionej). W takiej bowiem sytuacji dochód brutto członka rodziny będącego pracownikiem i członka rodziny będącego przedsiębiorcą będzie taki sam, natomiast dochód netto tych dwóch osób będzie już różny, ze względu na inne zasady opodatkowania i oskładkowania ich źródeł dochodów.

Pytanie #15: Czy pracodawca może dokonywać odpisu na fundusz na pracowników tymczasowych, osoby zatrudnione na podstawie umów cywilnoprawnych oraz samozatrudnionych? 

Odpowiedź: Nie. Ustawa o zfśs wyraźnie wskazuje na obowiązek dokonywania odpisów naliczanych w stosunku do przeciętnej liczby zatrudnionych. Przez osoby zatrudnione rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 9 marca 2009 r. w sprawie sposobu ustalania przeciętnej liczby zatrudnionych w celu naliczania odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych (Dz.U. Nr 43, poz. 349) rozumie pracowników zatrudnionych w pełnym i niepełnym wymiarze czasu. Tak więc pracodawca obliczając wysokość odpisu nie uwzględnia osób, z którymi współpracuje w oparciu o zlecenie, umowę o dzieło czy też jakąkolwiek inną umowę nietworzącą stosunku pracy, a także osób, które świadczą na jego rzecz usługi, prowadząc jednoosobową działalność gospodarczą. Pracownicy tymczasowi natomiast są pracownikami agencji pracy tymczasowej, a nie pracodawcy użytkownika, do pracy u którego zostali skierowani. Wobec tego, jeżeli agencja będzie tworzyć fundusz, to dokonując odpisu będzie te osoby uwzględniać, niezależnie, gdzie zostały one skierowane.  

Aktualna specustawa przewiduje szereg rozwiązań, które pozwalają Ukraińcom na efektywne podejmowanie aktywności zawodowej w Polsce w tym w zakresie świadczenia pracy, prowadzenia działalności gospodarczej, czy wykonywania zawodu odpowiadającego ich wykształceniu. Zachęceni do aktywizacji zawodowej Ukraińcy coraz częściej zgłaszają się do polskich przedsiębiorców celem zatrudnienia, przedkładając ukraińskie certyfikaty i świadectwa uprawniające ich do obsługi maszyn oraz innych urządzeń technicznych.  Powstaje jednak pytanie, czy takie uprawnienia są honorowane w Polsce i czy tym samym odnoszą równoważny skutek w postaci możliwości dopuszczenia do pracy na danym stanowisku technicznym.

Polski ustawodawca wprost wskazuje, że nie wolno dopuścić pracownika do pracy, do której wykonywania nie posiada on wymaganych kwalifikacji lub potrzebnych umiejętności, a także dostatecznej znajomości przepisów oraz zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 237³ § 1 Kodeksu pracy).

Jakie są zatem wymagane kwalifikacje lub potrzebne umiejętności, aby zostać dopuszczonym do obsługi maszyn technicznych na terytorium Polski?

Obowiązująca regulacja przewiduje, że maszyny techniczne mogą być obsługiwane wyłącznie przez osoby, które ukończyły szkolenie oraz uzyskały pozytywny wynik ze sprawdzianu przeprowadzonego przez komisję powołaną przez Sieć Badawczą Łukasiewicz – Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego. Potwierdzeniem ukończenia wymaganego szkolenia jest świadectwo oraz wpis do książki operatora. (Rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 20.09.2001 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy podczas eksploatacji maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych (Dz.U. z 2018 r., poz. 583 ze zm.)

Przed dopuszczeniem do obsługi maszyn technicznych pracownik zobowiązany jest do przedstawienia pracodawcy książki operatora, która zawierać będzie aktualne wpisy dotyczące uprawnień operatora technicznego. Jest to jedyny dokument potwierdzający, że dana osoba może samodzielnie wykonywać pracę związaną z obsługą maszyn i innych urządzeń technicznych do robót ziemnych, budowlanych i drogowych, w zakresie zgodnym z udokumentowanymi wpisami.

Czy istnieje zatem możliwość zatrudnienia w Polsce obywatela Ukrainy na stanowisku operatora maszyn technicznych, który posiada odpowiadające stanowisku ukraińskie uprawnienia?

Niestety nie. Obywatel Ukrainy, który chciałby wykonywać pracę operatora maszyn lub innych urządzeń technicznych na terytorium Polski musi uzyskać kwalifikacje zgodnie z przewidzianą procedurą – zdać z wynikiem pozytywnym sprawdzian potwierdzający umiejętności operatora oraz uzyskać wpis do książki operatora.

Zgodnie z regulacjami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy pracodawca jest zobowiązany zapewnić środki niezbędne do udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach (apteczkę), zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników oraz wyznaczyć pracowników (w liczbie uwzględniającej rodzaj i poziom występujących zagrożeń) do:

(i) udzielania pierwszej pomocy oraz

(ii) wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników.

Pracodawca jest także zobowiązany zapewnić łączność ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w szczególności w zakresie udzielania pierwszej pomocy w nagłych wypadkach, ratownictwa medycznego oraz ochrony przeciwpożarowej.

Przepisy nie precyzują w jaki sposób pracodawca ma się wywiązywać z powyższych obowiązków, zakładają jedynie, że jego działania powinny być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników i innych osób przebywających na terenie zakładu pracy oraz rodzaju i poziomu występujących zagrożeń. Nie jest także w sposób szczegółowy określone, jakie kwalifikacje powinna posiadać osoba wyznaczona do udzielania pierwszej pomocy przedlekarskiej ani jak często powinna ona powtarzać szkolenia dotyczące pierwszej pomocy. Warto jednak podkreślić, że musi to być pracownik, zatrudniony u pracodawcy na podstawie umowy o pracę. Może on pracować na dowolnym stanowisku. Jednak ważne, aby nie była to osoba, która z racji powierzonych jej zadań, często przebywa poza zakładem pracy lub wręcz pracuje zdalnie. Wówczas możliwość wywiązania się z powierzonych jej funkcji, dotyczących udzielania pomocy przedmedycznej, w sytuacjach mających miejsce na terenie zakładu pracy, byłaby jedynie iluzoryczna.

Wyznaczenie takiej osoby lub osób może przybrać dowolną formę, warto zrobić to w sposób precyzyjne, tak żeby nie było wątpliwości co do wyznaczonych zadań. Inni pracownicy także powinni wiedzieć, kto jest odpowiedzialny za pomoc przedmedyczną, aby w razie konieczności móc bez zbędnej zwłoki uruchomić pomoc osobie poszkodowanej.

W naszej ocenie, niezależnie od braku precyzyjnych wymogów ustawowych, warto przeprowadzać szkolenia dotyczące pomocy przedlekarskiej cyklicznie, tak aby osoba, która ma udzielać pierwszej pomocy, w sposób pewny i precyzyjny potrafiła działać. Także wówczas, gdy będzie znajdować się w sytuacji nagłej, nieprzewidzianej i będzie działać w dużym stresie. Dodatkowo warto aby pracodawca dopasował reguły dotyczące przeszkolenia wybranej osoby do prowadzonej przez siebie działalności – pracownik wyznaczony do udzielania pierwszej pomocy w toku pracy biurowej, może spotykać się z zupełnie innymi wypadkami, niż ktoś komu powierzono podobną funkcje w zakładzie produkcyjnym czy w placówce oświatowej (choć warto nadmienić, że  pracowników szkół czy przedszkoli obowiązują dodatkowe, bardziej restrykcyjne reguły dotyczące zarówno samych szkoleń, jak i ich terminów, w jakich powinny być one powtarzane).

Niezależnie od konieczności wyznaczenia z grona pracowników odrębnej osoby odpowiedzialnej tylko za kwestie pomocy przedmedycznej, warto pamiętać, że elementy udzielania pierwszej pomocy powinny znaleźć się zarówno w programie szkoleń wstępnych, jak i okresowych z zakresu BHP.

Od 28 marca 2022 r. zniesiona zostaje kwarantanna po przyjeździe do Polski.

Oznacza to że wszyscy podróżni (obywatele Polski i cudzoziemcy) nie muszą już m.in. wykonywać testów na obecność koronawirusa w związku z chęcią wjazdu do Polski. Nie ma różnicy czy przyjeżdżają do Polski spoza Unii Europejskiej czy w ramach podróży wewnątrz Unii Europejskiej.

Pozostałe istotne punkty nowego rozporządzania to:

1. zniesienie wymogu noszenia maseczek w innych miejscach niż apteki i budynki w których wykonuje się działalność leczniczą;
2. osoby które wcześniej skierowano na kwarantannę, muszą ją dokończyć na wcześniejszych warunkach;
3. osoby które przybyły z Ukrainy w związku z wojną mają możliwość uzyskania tzw. paszportu covidowego (np. o odbyciu odpowiednich szczepień przeciw covid) bez przedstawienia tłumaczenia przysięgłego zagranicznego zaświadczenia o odbyciu szczepienia;
4. utrzymanie do 30 kwietnia 2022 r. wstrzymania kolejowych przewozów pasażerskich z Białorusi.

Jednocześnie w Polsce dalej obowiązują inne przepisy dotyczące sytuacji cudzoziemców, wprowadzone w związku z epidemią koronawirusa.

Zaprzestanie stosowania kwarantanny po przyjeździe do Polski nie oznacza równoczesnej likwidacji przedłużenia ważności wiz czy zezwoleń na pracę cudzoziemców na podstawie tzw. tarczy antykryzysowej. Obecnie nie ma informacji, kiedy automatyczne przedłużenie ważności dokumentów cudzoziemców przestanie obowiązywać.

W dalszym ciągu mają także zastosowanie ograniczenia we wjeździe cudzoziemców przybywających do Polski bezpośrednio z Białorusi i Rosji. Do wjazdu do Polski z tych państw są uprawnione tylko określone grupy cudzoziemców np. pracownicy wykonujący pracę w Polsce. Członkowie rodzin cudzoziemskich pracowników wciąż mogą nie być w stanie wjechać do Polski (w zależności od statusu osobistego np. nauki w Polsce). Ograniczenia nie dotyczą tylko obywateli Białorusi czy Rosji, ale wszystkich cudzoziemców przyjeżdżających do Polski z tych krajów.

Co jest kluczowe z perspektywy efektywnego i zgodnego z przepisami zarządzenia relacjami ze związkami zawodowymi?

Jak z perspektywy compliance reagować, gdy po stronie organizacji związkowych dochodzi do nadużyć? A co w sytuacji, gdy przedstawiciel związku zawodowego nie zamierza się dostosować do wymogów prawnych? Czy niezależność i samorządność związku zawodowego na to pozwala?

A jak się ma do tego ochrona zatrudnienia przysługująca takiej osobie? Czy zapewnia immunitet, czy prawo nadal pozostaje wymogiem do spełnienia? – r. pr. Sławomir Paruch, r. pr. Robert Stępień oraz Michał Bodziony komentują dla kwartalnika SEG.

Artykuł dostępny: tutaj.

W sobotę, 26 marca 2022 r. zostały opublikowane pierwsze z zapowiadanych zmian specustawy dot. obywateli Ukrainy, którzy przyjechali do Polski w związku z trwającą wojną.

Najważniejsze wprowadzone zmiany to:

1. zniesienie wymogu bezpośredniego przekroczenia polsko-ukraińskiej granicy przez osoby uciekające przed wojną w Ukrainie. Specustawa obejmie także te osoby które przedostały się do Polski inną drogą, np. przez granicę ze Słowacją;
2. w związku ze zmianą zakresu specustawy – cudzoziemcy którzy już wcześniej przybyli do Polski poprzez inne państwo, będą mogli teraz np. podjąć pracę na podstawie uproszczonej procedury (wystarczy zgłoszenie rozpoczęcia pracy do urzędu pracy), uzyskać PESEL w specjalnej procedurze, otrzymać świadczenia socjalne czy zarejestrować działalność gospodarczą;
3. za osoby uciekające z Ukrainy zostaną uznane także osoby, które w momencie wybuchu wojny były czasowo poza Ukrainą (np. podróż służbowa, urlop) i z braku możliwości powrotu do swojego kraju przybyły do Polski;
4. tymczasowe zawieszenie obowiązku wymiany ukraińskiego prawa jazdy na polskie czy okazania dokumentu potwierdzającego prawo do używania pojazdu, w sytuacji obywatel Ukrainy nie jest on jego właścicielem;
5. doprecyzowanie regulacji dotyczących pobytu w Polsce ukraińskich dzieci, które wjechały do Polski bez rodzica –  m.in. prowadzenia rejestru takich dzieci przebywających w Polsce.

Zmiany mają zastosowanie z mocą od 24 lutego, to znaczy że obejmują także osoby które już wcześniej przybyły do Polski.

W dalszym ciągu trwają inne prace nad zmianami specustawy, m.in. dotyczącymi zapewnienia osobom uciekającym z Ukrainy lokali mieszkaniowych z zasobów publicznych.

Możemy się spodziewać, że specustawa będzie jeszcze wielokrotnie zmieniana.

Uchodźcy z Ukrainy przyjeżdżając do Polski oraz innych państw powinni zachować szczególną ostrożność przy posługiwaniu się dokumentami. Pomimo, że okazanie dokumentów jest niezbędne np. w trakcie procesu rejestracji pobytu, czy przy okazji korzystania z opieki medycznej, istnieje duże ryzyko, że osoby podające się za urzędników, funkcjonariuszy służb porządkowych czy też za osoby chcące pomóc będą chciały uzyskać dostęp do dokumentów. A od tego już tylko krok do tzw. „kradzieży tożsamości”. – r. pr. Paweł Sych oraz apl. radc. Patryk Kozieł komentują dla Polskiego Związku Zarządzania Wierzytelnościami.

Artykuł: tutaj.

*****

UA

Крадіжка особистих даних – ще одна загроза для біженців з України. Як від цього захиститися?

Біженці з України, які приїжджають до Польщі та інших країн, повинні бути особливо обережними при поводженні з документами. Незважаючи на те, що пред’явлення документів є необхідним, наприклад, під час реєстрації перебування або при користуванні медичною допомогою, існує високий ризик того, що люди, які видають себе за посадових осіб, правоохоронців або бажаючі допомогти, захочуть отримати доступ до документів. А від того лише крок до так званої „крадіжки особистих даних”. – Paweł Sych i Patryk Kozieł в коментарі для Polski Związek Zarządzania Wierzytelnościami.

Стаття: тут.