Miesiąc: marzec 2022

Co prawda, nowelizacja przepisów imigracyjnych z początku tego roku wprowadziła kilka interesujących rozwiązań, jednak po ponad miesiącu jej obowiązywania, a tym bardziej w obliczu wojny za naszą wschodnią granicą, wciąż aktualne są początkowe wątpliwości, czy ten pakiet zmian może spowodować rzeczywistą różnicę, czy jednak konieczne są jeszcze dalej idące rozwiązania. – r. pr. Kinga Polewka-Włoch, apl. radc. Oskar Kwiatkowski komentują dla Dziennika Gazety Prawnej.

Artykuł powstał przed wejściem w życie specustawy o ochronie obywateli Ukrainy.

Artykuł: tutaj.

Mówiąc o bezpieczeństwie i higienie pracy, czy w szerszym kontekście o zdrowiu pracowników, nie sposób pominąć tematu palenia w miejscu pracy. W Polsce od wielu lat obowiązuje zakaz palenia w miejscach publicznych, obejmuje on również zakaz palenia w pomieszczeniach zakładu pracy. Brak możliwości „puszczenia dymka” w pracy dotyczy nie tylko tradycyjnych papierosów, ale również popularnych papierosów elektrycznych czy tzw. nowatorskich wyrobów tytoniowych (produktów alternatywnych dla tradycyjnych papierosów).

Będąc w sidłach nałogu – gdzie palić w godzinach pracy?

Aktualnie pracodawca nie ma już obowiązku zorganizowania palarni w miejscu pracy, choć może zdecydować się na organizacje takiej przestrzeni, pamiętając o:

• wyposażeniu palarni w dostateczną ilość popielniczek;
• usytuowaniu palarni w sposób nienarażający osób niepalących na wdychanie dymu tytoniowego;
• przeznaczeniu na palarnię pomieszczenia o powierzchni nie mniejszej niż 4 m2;
• zorganizowaniu przestrzeni w taki sposób, aby na każdego pracownika najliczniejszej zmiany, korzystającego z palarni, przypadało co najmniej 0,1 m2 powierzchni podłogi;
• zapewnieniu przynajmniej 10-krotnej wymiany powietrza w ciągu godziny.

W praktyce palarnie w miejscu pracy spotykane są coraz rzadziej, zaś znaczna część pracodawców decyduje się na powzięcie rygorystycznych kroków i wprowadzenie, w wewnętrznych aktach zakładowych (np. w regulaminie pracy), zakazu palenia na terenie całej firmy, a zatem nie tylko na obszarze biura czy hali produkcyjnej, ale również w przestrzeni na zewnątrz zakładu pracy (na terenie pracodawcy). Za złamanie powyższych reguł, może być przewidziane nałożenie kary porządkowej.

W przypadku gdy pracodawca zdecyduje się na wprowadzenie twardych zakazów, pracownicy mogą wyjść na papierosa jedynie poza teren zakładu pracy, muszą jednak wówczas pamiętać o obowiązku poświęcania czasu pracy na pracę oraz regułach dotyczących przerw w pracy.

Polityka względem palących pracowników zależy de facto od woli pracodawcy. Oprócz dwóch przeciwstawnych rozwiązań – wprowadzenia całkowitego zakazu palenia w miejscu pracy albo jego dopuszczenia i zorganizowania palarni – możliwe jest również podjęcie innych, prozdrowotnych działań, wspierających pracowników w ich walce z nałogiem.

W takim wypadku możliwe będzie zaproponowanie pracownikom następujących benefitów pracowniczych:

• poszerzenia opieki medycznej;
• finansowania udziału w programach promujących zdrowy tryb życia;
• zapewniania wsparcia w procesie rzucania palenia.

Chętnie wesprzemy Państwa w przygotowaniu wewnętrznych regulacji w zakresie palenia w miejscu pracy.

8 marca 2022 r. Prezydent podpisał nowelizację ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych zmieniająca zasady wynikające z Polskiego Ładu. Zmiana weszła w życie 10 marca. Celem nowelizacji jest usunięcie wątpliwości dotyczących istotnych kwestii Polskiego Ładu:

• mechanizmu przedłużania terminów poboru i przekazania zaliczek na PIT;
• składania PIT-2.

Mechanizm przedłużania terminów poboru i przekazania zaliczek na PIT

Dotychczas kwestia ta była uregulowana rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 7 stycznia 2022 r. Budziło ono liczne wątpliwości i rodziło pytania o konieczność stosowania tego mechanizmu. Zasady te zostały obecnie przeniesione do ustawy i mają zastosowanie do zaliczek pobranych za miesiące od lutego do grudnia 2022 r.

Zgodnie z tym mechanizmem wysokość zaliczek u pracowników i zleceniobiorców, którzy osiągają miesięczny przychód do 12.800 zł brutto ma być pobierana w wysokości nie wyższej, niż kwota zaliczki obliczanej na zasadach obowiązujących 31 grudnia 2021 r. Nie oznacza to jednak, że takie osoby zapłacą mniej niż powinny. Jeśli według nowych zasad wysokość zaliczki na podatek dochodowy byłaby wyższa, wówczas pobranie różnicy (nadwyżki) jest jedynie odroczone w czasie. Nadwyżka pobrana będzie później albo w miesiącu, w którym powstanie ujemna różnica pomiędzy zaliczkami na starych i nowych zasadach (czyli na nowych zasadach zaliczka byłaby niższa), albo dopiero w zeznaniu rocznym jeśli taka ujemna różnica nie wystąpi w ramach miesięcznych rozliczeń.

Warto pamiętać, że stosowanie tego mechanizmu może doprowadzić do sytuacji, w której po stronie pracownika powstanie niedopłata podatku, którą będzie należało dopłacić w rozliczeniu rocznym.

Co ważne, każdy pracownik, a nie tylko ten, który wycofa PIT-2, ma prawo złożyć do pracodawcy wniosek o niestosowanie tych zasad. Taka możliwość jest przewidziana wprost w ustawie. Pracodawca nie stosuje wówczas tego mechanizmu najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał od pracownika wniosek o nieprzedłużanie terminów poboru zaliczek.

 

Składanie PIT-2

Kwestia możliwości składania PIT-2 po pierwszej wypłacie wynagrodzenia w roku podatkowym budziła wątpliwości od momentu, w którym Ministerstwo Finansów opublikowało komunikaty dopuszczające taką możliwość. Przepisy nie zawierały jednak podstawy takiego rozwiązania. W wyniku nowelizacji płatnik będzie zobowiązany stosować zmniejszenie zaliczki o 1/12 kwoty zmniejszającej podatek (425 zł) także wówczas, gdy oświadczenie PIT-2 zostanie złożone w trakcie roku podatkowego, a nie tylko przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w danym roku podatkowym.

W takiej sytuacji płatnik będzie stosował kwotę zmniejszającą podatek najpóźniej od miesiąca następującego po miesiącu, w którym otrzymał takie oświadczenie.

Nowelizacja wprowadza także możliwość złożenia PIT-2 przez emeryta lub rencistę, który złożył do organu rentowego wniosek o niestosowanie kwoty wolnej.

Wnioski PIT-2 złożone na dotychczasowych formularzach zachowują swoją moc i nie trzeba ich składać ponownie.

Nowelizacja nie rozwiązuje wszystkich wątpliwości, jakie narosły wokół Polskiego Ładu.

Specustawa o ochronie obywateli weszła w życie 12 marca 2022 r. Poniżej przedstawiamy najważniejsze informacje dotyczące legalizacji pobytu i pracy na jej podstawie.

1. Większość przepisów specustawy obowiązuje ze skutkiem od 24 lutego 2022 r. Oznacza to, że ze specjalnych rozwiązań mogą skorzystać także osoby, które uciekły z Ukrainy do Polski przed wejściem w życie ustawy.
2. Warunki skorzystania ze specustawy są dość szczegółowo uregulowane. Przed zatrudnieniem pracownika na podstawie specustawy ważne jest dokładne przeanalizowanie, czy pracownik jest nią objęty. Specustawa nie obejmuje m.in.:

• większości obywateli innych państw niż Ukraina (z wyłączeniem małżonków i najblizszej rodziny posiadaczy Kart Polaka)
• osób, które uciekały z Ukrainy tranzytem przez inne państwa (tj. osoby, które nie wjechały do Polski bezpośrednio z Ukrainy)
• osób, które wyjechały z Polski na okres powyżej 1 miesiąca.

3. Najważniejsze założenia specustawy w zakresie legalizacji pobytu i pracy cudzoziemców są następujące:

• automatyczne prawo pobytu w Polsce do 24 sierpnia 2023 r. dla obywateli Ukrainy i ich małżonków, którzy wjechali do Polski w związku z wojną – bez dopełniania dodatkowych formalności;
• obywatele Ukrainy legalnie przebywający w Polsce mogą pracować na uproszczonych warunkach (również jeśli przybyli do Polski przed wojną tj. przed 24 lutego) – na podstawie zgłoszenia do PUP o podjęciu pracy, złożonego w terminie 14 dni od podjęcia pracy;
• prawo do prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce dla wszystkich obywateli Ukrainy przebywających legalnie w Polsce na podstawie specustawy i ustawy o cudzoziemcach;
• obowiązek rejestracji w urzędzie gminy przez obywateli Ukrainy, których wjazd nie został zarejestrowany przez Straż Graniczną w momencie przekraczania polskiej granicy – rejestracja będzie niezbędna w praktyce do skorzystania z uprawnień wprowadzonych specustawą i rozpocznie się 16 marca 2022 r.
• przedłużenie legalnego pobytu obywateli Ukrainy mieszkających w Polsce, których prawo pobytu wygasło 24 lutego 2022 r. lub później, na okres do 31 grudnia 2022 r. lub na okres 18 miesięcy (w zależności od podstawy pobytu)
• możliwość ubiegania się o zezwolenie na pobyt czasowy na uproszczonych zasadach na okres 3 lat, jeśli Ukrainiec, który przybył do Polski w związku z wojną, chce pozostać w Polsce na dłużej
• ukraińskie dzieci urodzone już w Polsce również korzystają z rozwiązań specustawy, jeśli ich matka jest jej beneficjentem

4. Osoby korzystające ze specustawy są uważane za korzystające z mechanizmu „ochrony czasowej” na pod podstawie decyzji Rady UE. W praktyce oznacza to, że takie osoby nie mogą mogły skorzystać z tego mechanizmu. Rozwiązanie to może budzić kontrowersje, ponieważ niektóre rozwiązania ochrony europejskiej mogą być korzystniejsze.
5. Osoby kwalifikujące się do ochrony czasowej na mocy prawa UE, ale nieobjęte polską specustawą, mają prawo do 12 miesięcy pobytu w Polsce i prawo do pracy. Osoby te będą mogły uzyskać zaświadczenie potwierdzające ich status, ale nie otrzymają polskich dokumentów tożsamości.
6. Tempo prac nad specustawą powodowało, że zawiera ona wiele niedoskonałości technicznych, np. niespójną terminologię oraz luki w wewnętrznych odesłaniach pomiędzy poszczególnymi przepisami. W efekcie co do wielu kategorii osób nie ma pewności, czy i w jakim zakresie ustawa przyznaje im prawo do pobytu i pracy w Polsce, np. nie jest jasne, czy osoby przebywające w Polsce na podstawie ustawy covidowej mogą zakładać działalność gospodarczą w Polsce.

 

Będziemy o tym szerzej pisać w naszych kolejnych publikacjach. Zapraszamy do śledzenia naszego profilu LinkedIn.

Sejm zakończył prace nad specustawą, która została przekazana do Senatu. Po raz kolejny rozszerzono zakres osób objętych ochroną. W dalszym ciągu jednak specustawa nie obejmuje wszystkich osób, które uciekły z Ukrainy.

W przypadku jeśli obywatel Ukrainy posiada Kartę Polaka, także jego najbliższa rodzina (nie tylko małżonek) będzie mogła przebywać w Polsce. Członkowie rodziny będą mogli korzystać z różnych uprawnień przewidzianych w ustawie (np. prawo wykonywania pracy na uproszczonych zasadach).

W tej chwili brak określenia, kto dokładnie wejdzie w zakres pojęcia najbliższej rodziny. Spodziewamy się, że zostanie to wyjaśnione w trakcie prac w Senacie.

Końcowy etap prac sejmowych przyniósł szereg zmian w projekcie specustawy, m.in.:

• Wydłużenie do 14 dni terminu na zawiadomienie urzędu pracy o rozpoczęciu wykonywania pracy przez cudzoziemców objętych specustawą;
• Wyjaśnienie sytuacji osób, które już wcześniej złożyły wniosek o ochronę międzynarodową – wycofanie takiego wniosku umożliwi korzystanie z uprawień ze specustawy;
• Uporządkowanie stosowania w Polsce unijnego mechanizmu „ochrony czasowej”  (który również obejmuje osoby uciekające przed wojną na Ukrainie), m.in. osoby korzystające z ochrony będą mogły zawnioskować o zaświadczenie potwierdzające ich status.

W dalszym ciągu (mimo zgłaszanych poprawek w Sejmie) nie objęto ochroną osób, które przebywały w Ukrainie przed rosyjską inwazją, ale nie posiadają obywatelstwa ukraińskiego ani związków rodzinnych z jej obywatelami. Do tej grupy należą np. studenci uczelni ukraińskich, często pochodzący z krajów Afryki i Azji.

Uciekinierzy nie posiadający obywatelstwa Ukrainy będą mogli próbować zalegalizować swój dalszy pobyt w Polsce innymi ścieżkami, niż wynikającymi ze specustawy. W zależności od osobistej sytuacji, cudzoziemcy będą mogli np. skorzystać z mechanizmu ochrony czasowej lub ubiegać się o zezwolenie na pobyt czasowy.

W ramach prowadzonej bezpłatnej pomocy prawnej dla obywateli Ukrainy dostajemy wiele zapytań o status ich małżonków, którzy wyjechali z Ukrainy w związku z wojną, ale sami nie posiadają ukraińskiego obywatelstwa. We wcześniejszym kształcie projektu tacy małżonkowie nie byli objęci specustawą.

Na szczęście sytuacja uległa zmianie. Specustawa ma objąć także małżonków obywateli Ukrainy, którzy posiadają inne obywatelstwo niż ukraińskie. Spod ochrony specustawy nie będą wyłączeni małżonkowie, którzy posiadają obywatelstwo rosyjskie czy białoruskie.

Dzięki zmianie, małżonkowie obywateli Ukrainy będą mogli zostać objęci całym szeregiem rozwiązań specustawy, m.in.:

• Prawem pobytu w Polsce do 24 sierpnia 2023 roku;
• Wykonywaniem pracy na podstawie zgłoszenia przez pracodawcę do urzędu pracy (w ciągu 7 dni od rozpoczęcia pracy);
• Prowadzeniem działalności gospodarczej w dowolnej formie (w tym na podstawie wpisu do CEIDG, bez zakładania spółki);
• Przedłużeniem swego pobytu na dalszy okres, poprzez uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy na 3 lata, na bardzo uproszczonych zasadach;
• Uprawnieniami do świadczeń socjalnych.

Wymogiem skorzystania z ww. rozwiązań specustawy jest (tak samo jak dla obywateli Ukrainy) wjazd do Polski bezpośrednio z terytorium Ukrainy. Nie ma wymogu, by małżonek przyjechał do Polski razem z obywatelem Ukrainy.

Nie będzie zatem przeszkód, by do Polski mogła przyjechać i zostać objęta specustawą np. obywatelka Gruzji, jeśli jej mąż nie może opuścić Ukrainy w związku z wcześniejszym zakazem wyjazdów wprowadzonym przez władze Ukrainy.

Wraz z popularnością pracy zdalnej zjawisko mobbingu nie zniknęło, a wręcz pojawiły się jego nowe przejawy i obszary, wymagające właściwej uwagi ze strony pracodawcy. Brak bezpośredniego kontaktu między współpracownikami, komunikacja głównie mailowa sprzyjają pogorszeniu relacji. – r. pr. Karolina Kanclerz komentuje dla Kwartalnika Prawo Pracy.

Pełna treść artykułu dostępna: tutaj.

W toku dalszych prac nad specustawą dot. pomocy dla obywateli Ukrainy, wprowadzono dodatkowe rozwiązania względem wcześniejszej wersji projektu:

• Obywatele Ukrainy (nie tylko osoby które uciekły przed wojną) będą mieli możliwość prowadzenia działalności gospodarczej poprzez rejestrację w CEIDG tj. bez konieczności zakładania spółki;
• Ukraińskie dzieci urodzone w Polsce będą również uprawnione do pobytu do 24 sierpnia 2023 roku – wcześniejszy projekt pomijał dzieci, które urodziły się już po przekroczeniu granicy po ucieczce matki z Ukrainy;
• Dookreślenie procedury rejestracji w urzędzie gminy przez obywateli Ukrainy, których wjazd nie został zarejestrowany przez Straż Graniczną w momencie przekroczenia polskiej granicy – będzie wymagane m.in. złożenie zdjęcia oraz odcisków palców, ale w zamian cudzoziemiec otrzyma numer PESEL oraz możliwość założenia od razu Profilu Zaufanego do korzystania z usług platformy ePUAP.

Specustawa w obecnym kształcie w dalszym ciągu nie obejmuje osób, które przyjechały do Polski z Ukrainy, ale nie posiadają ukraińskiego obywatelstwa. Według deklaracji rządu, nie jest obecnie planowane objęcie tej grupy cudzoziemców rozwiązaniami specustawy.

W projekcie wprowadzono także dalsza zmiany związane z pomocą socjalną i materialną dla Ukraińców, takich jak możliwość uzyskania dofinansowania od gminy dla osób, które przyjęły uciekających pod swój dach.

Prace nad projektem będą kontynuowane przez Sejm na posiedzeniu w środę 9 marca, następnie ustawa może trafić na obrady Senatu zaplanowane na 10 marca. Przyjęcie specustawy jest planowane w tym tygodniu.