Zdrowe miejsce pracy: Pracownik jeść musi

Przepisy prawa pracy oddziałują na wiele kwestii związanych z codziennym funkcjonowaniem zakładu pracy. Wobec tego wśród regulacji nie mogło zabraknąć przepisów dotyczących tak prozaicznych rzeczy, jak spożywanie posiłków. W dzisiejszym wpisie skupimy się na tym w jaki sposób ustawodawca zdecydował się uregulować tę kwestię. Do instytucji prawa „służących” głodnym pracownikom należy zaliczyć przede wszystkim:

• 15 – minutową przerwę, przysługującą pracownikowi świadczącemu pracę przez co najmniej 6 godzin. W tym czasie pracodawca nie może wskazywać pracownikowi jak ma rozdysponować ten czas – może więc spędzić go również na spożywaniu jedzenia i picia (czasem przerwa ta nazywana jest „śniadaniową”);
• przerwę obiadową – możliwość wprowadzenia przez pracodawcę tzw. przerwy obiadowej, która wynosi maksymalnie 60 minut, lecz nie jest wliczana do czasu pracy;
• obowiązek zapewnienia przez pracodawcę jadalni (której wymogi są szczegółowo opisane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 roku w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy), jeżeli w zakładzie pracy zatrudnionych jest powyżej 20 pracowników na jednej zmianie.

Z drugiej strony, pracodawca może wprowadzić zakaz spożywania posiłków w pewnych uzasadnionych przypadkach np. zakaz jedzenia przy stanowiskach komputerowych, przy taśmie produkcyjnej albo w laboratorium chemicznym. Działanie takie wydaje się uzasadnione z uwagi na cel, jakim jest zabezpieczenie pracownika przed potencjalnym zanieczyszczeniem jedzenia oraz dochowanie zasad bezpiecznej i higienicznej pracy. Zakaz ten nie może mieć jednak charakteru absolutnego. W przypadku wprowadzenia go, pracodawca powinien wskazać konkretne miejsca, w których pracownicy mogą zjeść posiłek (przykładem jest wspomniana jadalnia).

Czasem pracodawca jest zobligowany nie tylko zezwolić pracownikom na spożycie posiłku, ale wręcz jest zobowiązany, żeby im to nieodpłatnie zapewnić. W sytuacji, w której pracownicy pracują w warunkach szczególnie uciążliwych pracodawca musi zapewnić im nieodpłatnie posiłki w formie dań gorących. Posiłki powinny być wydawane pracownikom co do zasady po 3-4 godzinach pracy, natomiast napoje powinny być dostępne dla nich podczas całej zmiany roboczej. Ich skład oraz ilość są ściśle regulowane rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 roku w sprawie profilaktycznych posiłków i napojów.

Podsumowując – pracownik ma prawo do spożywania posiłków w zakładzie pracy w czasie pracy, przy czym pracodawca może ograniczyć miejsca, w których będzie to dozwolone. W uzasadnionych przypadkach pracodawca musi zapewnić pracownikom posiłki, a w sytuacji, kiedy nie może tego zrobić musi zezwolić im na zjedzenie posiłku w punkcie gastronomicznym lub na samodzielne przygotowanie posiłku w higienicznych warunkach.