#HRwChmurze: Zdalne umowy o zakazie konkurencji

Jedną z konsekwencji upowszechnienia się pracy zdalnej są trudności z utrzymaniem po stronie pracowników poczucia tożsamości z miejscem pracy i pracodawcą. Powoduje to, że pracownicy otrzymujący nowe oferty pracy kierują się przy podejmowaniu decyzji przede wszystkim wysokością wynagrodzenia, a nie tym z kim, gdzie i w jakich warunkach będą pracować. Łatwiej o utratę pracownika. Jednym z narzędzi pozwalających na zabezpieczenie interesu pracodawcy jest zawarcie z pracownikiem umowy zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy.

I w drugą stronę – takie umowy zawarte wcześniej mogą być nadmiernym obciążeniem dla budżetu pracodawcy w dobie kryzysu związanego z koronawirusem. Jest to na to sposób – przepisy tarczy antykryzysowej przewidują szczególny mechanizm pozwalający na rozwiązanie takich umów przez pracodawcę.

Umowa o zakazie konkurencji zawarta zdalnie?

Umowa o zakazie konkurencji musi być zawarta na piśmie pod rygorem nieważności.

Jak sygnalizowaliśmy w naszych poprzednich publikacjach z cyklu #HRwChmurze, na zachowanie tej formy pozwala wykorzystanie kwalifikowanego podpisu elektronicznego.

Jednak zawarcie umowy, w przeciwieństwie do np. złożenia oświadczenia o wypowiedzeniu umowy o pracę, jest czynnością dwustronną. Oznacza to, że do skutecznego zawarcia umowy niezbędne jest złożenie oświadczenia woli nie tylko przez pracodawcę, ale także przez pracownika. Najczęściej pracownik nie posiada kwalifikowanego podpisu elektronicznego potrzebnego do dochowania formy pisemnej przy zdalnym zawieraniu umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. Nic nie stoi jednak na przeszkodzie, aby po ustaleniu ostatecznego kształtu umowy, pracodawca jako pierwszy podpisał umowę kwalifikowanym podpisem elektronicznym i przesłał ją pracownikowi zdalnie. Pracownik może ją wydrukować i podpisać ręcznie, w „klasyczny” sposób, a następnie – odesłać na adres pracodawcy (skan mailem oraz oryginał pocztą). Będzie to wystarczające dla skutecznego zawarcia umowy.

Wypowiadanie umów o zakazie konkurencji w dobie COVID-19

Przepisy antykryzysowe dają pracodawcy możliwość wypowiedzenia umowy o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy z zachowaniem 7-dniowego okresu wypowiedzenia. Skutkiem rozwiązania takiej umowy jest ustanie obciążenia finansowego po stronie pracodawcy. Dla pracownika oznacza to zwolnienie z zakazu podejmowania zatrudnienia lub działalności zarobkowej o konkurencyjnym charakterze.

Przepisy „tarczowe” nie określają formy, w której pracodawca powinien wypowiedzieć taką umowę. Jeżeli umowa o zakazie konkurencji nie przewiduje formy wypowiedzenia, to może zostać wypowiedziana w dowolny sposób (np. poprzez wykorzystanie maila).  Natomiast w przypadku, w którym do jej wypowiedzenia konieczne będzie zastosowanie formy pisemnej, pracodawca może dokonać tego przy użyciu kwalifikowanego podpisu elektronicznego. Wypowiedzenie umowy o zakazie konkurencji przez pracodawcę wymaga jedynie złożenia przez niego oświadczenia woli. Tym samym aktywny udział pracownika i posiadanie przez niego podpisu elektronicznego nie jest konieczne.