Cykl #ProcesoweWtorki: Sąd jako „moderator” przesłuchania świadka

W sprawach pracowniczych przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka to jedna z kluczowych czynności dowodowych. W powszechnym odbiorze często uchodzi za przestrzeń niemal wyłącznej aktywności stron i ich pełnomocników. Tymczasem choć co do zasady inicjatywa dowodowa należy do stron postępowania, Sąd zarządza przeprowadzeniem dowodu z zeznań świadka, ponosząc przy tym odpowiedzialność za zapewnienie równości stron i sprawności postępowania w tym zakresie.

Jaką rolę pełni Sąd w przeprowadzeniu dowodu z zeznań świadka?

Sąd decyduje o dopuszczeniu dowodu i tezach dowodowych

Chociaż to na stronach spoczywa ciężar wskazania faktów, które mają zostać wykazane za pomocą zeznań poszczególnych świadków – to na Sądzie ciąży obowiązek sformułowania ostatecznych tez dowodowych.

• Sąd powinien ograniczyć tezy dowodowe przedstawione przez strony wyłącznie do okoliczności istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy, ewentualnie wezwać strony do sprecyzowania tez w sytuacji, gdy są one niejasne bądź zbyt ogólne.
• Sąd posiada także uprawnienie, aby pominąć dowód, chociażby gdy jest on nieistotny dla rozstrzygnięcia sprawy lub nieprzydatny do wykazania danego faktu albo powołany jedynie w celu przedłużenia postępowania.

Rozstrzygnięcie co do wniosków dowodowych stron oraz kolejność przesłuchania świadków powinna zostać określana już w planie rozprawy, jeśli jest on sporządzany, albo w późniejszych postanowieniach dowodowych.

Sąd i Sędzia-Przewodniczący kierują przebiegiem przesłuchania świadków

• Sąd zadaje pytania świadkom w pierwszej kolejności, a dopiero potem mogą czynić to strony i ich pełnomocnicy – zawsze w granicach określonej tezy dowodowej.
• Dodatkowo, Sędzia-Przewodniczący czuwa nad tym, by pytania nie były sugerujące, obraźliwe czy zmierzające do wywarcia presji na świadku. Może on uchylić pytanie, jeżeli uzna je za niewłaściwe lub zbyteczne.

Sąd ocenia wiarygodność zeznań świadków

• Sąd ocenia wiarygodność zeznań świadków opierając się na bezpośrednim wrażeniu, jakie wywiera osoba świadka – nie tylko na podstawie treści jego zeznań, ale także poprzez obserwację jego zachowania i reakcji na pytania, mając na uwadze całokształt zgromadzonego materiału dowodowego.

❗Efektywne i zgodne z zasadami postępowania cywilnego przeprowadzenie dowodu z zeznań świadka to w dużej mierze zasługa dobrze przygotowanego i aktywnie działającego Sądu, który nie tylko „dopuszcza dowody”, ale umiejętnie zarządza ich przeprowadzeniem.