Zdrowe miejsce pracy: Przeniesienie na inne stanowisko a badania profilaktyczne

Przeprowadzanie badań wstępnych, okresowych i kontrolnych stanowi jeden z podstawowych, a jednocześnie niezwykle istotnych obowiązków pracodawcy z zakresu bezpieczeństwa i higieny pracy. Dopuszczenie do pracy pracownika bez aktualnych badań lekarskich może skutkować realnym zagrożeniem dla jego życia lub zdrowia, jeżeli stan zdrowia wyklucza możliwość dalszego wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku. Badania profilaktyczne ograniczają takie ryzyko, ponieważ ich wyniki mogą z odpowiednim wyprzedzeniem zapobiec zagrożeniu.

Przepisy dotyczące badań lekarskich wydają się nie budzić wątpliwości. Wskazują one bowiem sytuacje w których pracodawca ma obowiązek skierowania pracownika na stosowne badania. Nie dają one jednak jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, co w sytuacji, w której pracodawca zamierza zmienić pracownikowi stanowisko, ale warunki pracy nie ulegną zmianie. Takie sytuacje są dość powszechne, w szczególności w przypadku pracy biurowej, gdzie czynniki szkodliwe są tożsame dla szeregu stanowisk.

Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić pracownika do pracy bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku w warunkach pracy opisanych w skierowaniu na badania lekarskie. Dodatkowo, zgodnie z treścią rozporządzenia w sprawie badań lekarskich pracowników, skierowanie powinno określać m.in. stanowisko pracy na którym pracownik jest lub ma być zatrudniony. Naszym zdaniem zmiana stanowiska na inne o takich samych warunkach nie będzie wiązać się z koniecznością przeprowadzenia kolejnych badań lekarskich. Wydane wcześniej orzeczenie pozostanie ważne bez względu na rozbieżność pomiędzy nazwą stanowiska zajmowanego, a nazwą wskazaną w skierowaniu na badania lekarskie.

Kluczowe w tym przypadku jest właśnie pojęcie „stanowiska” i tego, kiedy rzeczywiście mamy do czynienia z jego zmianą. W kontekście przepisów BHP najistotniejsze będzie to czy zmianie uległy warunki pracy – np. na stanowisku występują inne warunki szkodliwe.

Warto jednak zaznaczyć, że orzeczenie lekarskie może utracić ważność nie tylko wskutek upływu terminu czy długotrwałej nieobecności pracownika. Istotne są również zgłaszane przez pracownika dolegliwości zdrowotne. Powinno to stanowić sygnał dla pracodawcy i w określonych przypadkach skłonić go do skierowania pracownika na ponowne badania. Może się bowiem okazać, że aktualny stan zdrowia wyklucza dalsze zatrudnienie pracownika.

Podsumowując, należy podkreślić, że obowiązek przeprowadzenia nowych badań powstanie dopiero, gdy zmiana stanowiska będzie wiązać się ze zmianą środowiska pracy i warunków jej wykonywania.