Zdrowe miejsce pracy: Czy można o BHP i mobbingu mówić w jednym zdaniu?

Nasz cykl – zdrowe miejsce pracy ma na celu przybliżenie czytelnikom, nie tylko tematyki bezpieczeństwa i higieny pracy w tradycyjnym ujęciu, w którym ważne jest, aby w toku pracy pracownik nie doznał wypadku obsługując taśmę produkcyjną, czy aby nie spadła mu przysłowiowa cegła na głowę. Chcielibyśmy spojrzeć na zagadnienie bezpieczeństwa i higieny pracy z szerszej perspektywy, w której termin ten oznacza nie tylko ochronę życia i zdrowia pracownika przed czynnikami niebezpiecznymi i szkodliwymi w środowisku pracy, ale także dbałość o stworzenie mu optymalnych warunków pracy, aby mógł on wykonywać ją w sposób produktywny, bez narażania go na obciążenie psychiczne.

Jednym z najbardziej negatywnych zjawisk w środowisku pracy jest mobbing. Zgodnie z definicją zawartą w art. 94(3) KP mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników. Mobbing, o którym mowa powyżej to zjawisko, do którego dochodzi w czasie pracy czy też w związku z pracą.

Według szwedzkiego lekarza i psychologa Heinza Leymanna, którego badania stanowią podwaliny do zdefiniowania zjawiska mobbingu, jako mobbing identyfikowane są takie działania jak przykładowo:

• Działania zaburzające możliwość komunikowania się jak choćby: ograniczanie możliwości wypowiadania się; stałe przerywanie czy ograniczanie kontaktu przez poniżające i upokarzające gesty.
• Działania zaburzające relacje społeczne: unikanie rozmów z ofiarą; odizolowanie miejsca pracy czy traktowanie „jak powietrze”.
• Działania mające wpływ na jakość sytuacji życiowej i zawodowej, choćby zlecanie wykonania prac bezsensownych lub poniżej umiejętności.
• Działania mające na celu zaburzenie społecznego odbioru osoby – ataki na reputację: mówienie źle za plecami danej osoby, rozsiewanie plotek, parodiowanie sposobu chodzenia, mówienia, gestów.
• Czy w końcu działania mające szkodliwy wpływ na zdrowie ofiary jak choćby zmuszanie do wykonywania prac szkodliwych dla zdrowia, stosowanie przemocy czy działania o podłożu seksualnym.

Nawet najlepiej zorganizowane, nowoczesne, ergonomiczne biuro czy praca przy zmodernizowanej linii produkcyjnej, nie może być uznane za bezpieczne miejsce pracy, jeśli pracownicy czują strach wkraczając na jego teren, mają obawy przed wypowiedzeniem się, czują mdłości ze stresu za każdym razem, gdy myślą o swoich obowiązkach zawodowych. Mówiąc o bezpieczeństwie pracy, należy mówić także o tym, że człowiek w pracy powinien czuć się dobrze, być wolnym od nielegalnej presji, która może wpływać na jego stan emocjonalny, zdrowie psychiczne czy decyzję o pozostawaniu w zatrudnieniu. Niesprzyjające środowisko pracy, w którym pracownik doświadcza przemocy fizycznej lub psychicznej ma negatywny wpływ na jego motywację, lojalność i efektywność.

Warto pamiętać, że obowiązek przeciwdziałania mobbingowi w miejscu pracy, jest jednym z podstawowych obowiązków pracodawcy. Sposobów na jego realizację jest wiele, podstawowym z nich jest prewencja, czyli podejmowanie działań zmniejszających ryzyko wystąpienia mobbingu – choćby prowadzenie szkoleń pomagających w rozpoznaniu i eliminacji tego zjawiska. Istotne jest także opracowanie i wdrożenie procedur dzięki którym pracownicy będą wiedzieć w jaki sposób zgłaszać ewentualne nieprawidłowości, zaś pracodawcy jak na takie zgłoszenia reagować.

Jeśli chcecie Państwo nauczyć się lepiej identyfikować niepożądane zjawiska w pracy i dowiedzieć się jak im zapobiegać, zapraszamy do kontaktu.