Poradnik: Benefity od firmy. Sprawdź, czy zapłacić od nich ZUS – część 5

Poza wynagrodzeniem pracodawca może przekazać pracownikowi także świadczenia w formie rzeczowej albo np. usługi. Kiedyś zatrudnieni mogli liczyć przede wszystkim na paczki i bony świąteczne, ale dziś w większych firmach standardem jest już oferowanie pakietu medycznego lub karty sportowej, a niektórzy wręczają karty lunchowe, opłacają przedszkola dla dzieci pracowników czy wykupują zatrudnionym polisy ubezpieczeniowe. Świadczenia pozapłacowe mogą być finansowane ze środków obrotowych albo zakładowego funduszu świadczeń socjalnych. I nie jest to różnica tylko dla księgowych, bo od źródła finansowania w dużej mierze będzie zależało, czy od wartości takich świadczeń należy odprowadzić składki do ZUS. W poradniku przypominamy obowiązującą wykładnię na temat świadczeń pozapłacowych dla zatrudnionych.

Część 5. Pomoc materialna

Definicja działalności socjalnej obejmuje również świadczenia o charakterze pomocowym. Ze środków funduszu może być bowiem udzielana pomoc finansowa lub pomoc materialno-rzeczowa. W tej grupie świadczeń wyróżniamy zapomogi socjalne, zapomogi losowe i pomoc okolicznościową. Katalog ten nie wynika z przepisów, ale z przyjętej praktyki. Definicja nie ogranicza również formy świadczenia, wskazując, że może przybrać ono postać pieniężną, a także rzeczową. Pracodawca może zatem przyznać pracownikowi określone środki pieniężne lub dokonać samodzielnie zakupu niezbędnych osobie uprawnionej przedmiotów, które następnie zostaną jej przekazane.

Przepisy ustawy o ZFŚS nie zawierają szczegółowych zasad związanych z przyznawaniem świadczeń o charakterze pomocowym. Odmiennie sytuacja wygląda na gruncie przepisów podatkowych. Wyróżniają one bowiem szczególną formę pomocy socjalnej, mianowicie zapomogi otrzymywane w przypadku indywidualnych zdarzeń losowych, klęsk żywiołowych, długotrwałej choroby lub śmierci. Jeżeli taka zapomoga wypłacana jest ze środków zakładowego funduszu świadczeń socjalnych, to jest wolna od podatku dochodowego niezależnie od jej kwoty. Są to zapomogi losowe. Poza zapomogami losowymi wyróżnia się także zapomogi socjalne przyznawane z uwagi na trudną sytuację materialną pracownika niebędącą skutkiem zdarzeń wskazanych powyżej. Kolejną formą pomocy jest pomoc okolicznościowa. Zapomogi socjalne i pomoc okolicznościowa nie korzystają z pełnego zwolnienia podatkowego – mogą być zwolnione do kwoty 1000 zł (2000 zł na gruncie przepisów covidowych).

Każde zdarzenie rzutujące na sytuację pracownika może stanowić podstawę do przyznania zapomogi socjalnej. Przykładem tego mogą być zapomogi socjalne wypłacane w związku ze skutkami kryzysu wywołanego takimi okolicznościami jak pandemia czy wojna. Nie sposób bowiem zaprzeczyć, że zwiększone koszty życia z uwagi na wzrost cen podstawowych produktów wywołany inflacją, drastyczny wzrost cen energii czy gazu mają wypływ na sytuację socjalną pracowników. Możliwość przyznania zapomogi socjalnej jest w takim przypadku uzasadniona. Warto jednak zaznaczyć, że ostateczna decyzja o przyznaniu zapomogi lub jej wysokości będzie należeć do pracodawcy. Nierzadko będzie ona podyktowana również możliwościami finansowymi funduszu.

Pomoc okolicznościowa stanowi szczególną formę pomocy finansowej z uwagi na jej powszechny i generalny charakter. Do tej grupy zaliczymy przede wszystkim wszelkiego rodzaju świadczenia przyznawane w okresie świątecznym, w którym pracownicy ponoszą zwiększone wydatki wynikające czy to z zakupu prezentów, organizacji świąt, czy chociażby wizyt u członków rodziny mieszkających w dalszej części kraju lub za granicą. Okoliczności te uzasadniają przyznanie pomocy finansowej pracownikom. Innym przykładem pomocy okolicznościowej są popularne paczki świąteczne dla dzieci pracowników, np. z okazji Dnia Dziecka lub mikołajek.

Pełna treść poradnika została opublikowana w Dzienniku Gazety Prawnej: tutaj.