Orzeczenie Miesiąca – z cyklu: 10 Orzeczeń w sprawach HR

Orzeczenie Miesiąca: Punkty w programie kafeteryjnym nie są przychodem pracownika i współpracownika.

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 14 marca 2023 r., sygn. II FSK 2116/20

W programie motywacyjnym dla pracowników lub współpracowników, elementem istotnym z perspektywy powstania przychodu jest swoboda dysponowania otrzymywanymi punktami. Taką swobodę ogranicza np. wymóg zatwierdzania punktów przez podmiot trzeci. Przychód powstanie w momencie otrzymania nieodpłatnego lub częściowo nieodpłatnego świadczenia. Ponieważ programy kafeteryjne cieszą się coraz większym zainteresowaniem, orzeczenie to ma ogromne znaczenie w praktyce.

Tło sprawy

Sprawa dotyczyła dodatkowych świadczeń o charakterze pieniężnym i niepieniężnym, mających zwiększyć motywację pracowników i współpracowników spółki. W związku z nimi spółka planuje wprowadzić tzw. program kafeteryjny, w ramach którego pracownicy i współpracownicy będą zdobywać punkty uprawniające do określonych usług i produktów.

Każdy pracownik i współpracownik ma mieć swoje konto w serwisie internetowym prowadzonym przez zewnętrzny podmiot oraz określoną ilość punktów o wartości 1 zł każdy. To podmiot zewnętrzny będzie akceptował otrzymanie punktów. Także za pośrednictwem serwisu internetowego będzie można składać zamówienia na wybrane towary i usługi. Wymiana punktów będzie wiązała się z umorzeniem punktów. W przypadku brakującej liczby punktów będzie możliwość dopłaty ze środków własnych pracownika lub współpracownika.

Spółka zapytała fiskusa, czy jej świadczenie polegające na przypisaniu pracownikowi lub współpracownikowi określonej ilości punktów – automatycznie co miesiąc lub w ramach systemu premiowego – które jest równoznaczne z umożliwieniem pracownikowi lub współpracownikowi składania zamówień na towary i usługi w programie kafeteryjnym i opłacania ich punktami, stanowi inne nieodpłatne świadczenie podlegające doliczeniu do przychodów pracownika lub współpracownika i opodatkowaniu w chwili przekazania mu punktów na jego konto w serwisie internetowym?

Fiskus odpowiedział, że nie. Za kryterium oceny, czy mamy do czynienia z nieodpłatnym świadczeniem, wskazał obiektywizm analizy, czy świadczenie leży w interesie pracownika, a więc stanowi jego realną korzyść majątkową. W efekcie przychód powstanie w momencie otrzymania nieodpłatnego lub częściowo nieodpłatnego świadczenia.

WSA, po wniesieniu skargi przez spółkę, uznał, że otrzymanie przez podatnika omawianych punktów jest powiększeniem wartości majątku o charakterze ostatecznym i definitywnym, a PIT już wtedy powinien być potrącany.
Jednak NSA wskazał, że aby świadczenie podlegało opodatkowaniu, musi prowadzić do pojawienia się korzyści majątkowej. Natomiast akceptacja otrzymania punktów przez podmiot trzeci ogranicza swobodę korzystania z tych punktów, co jest rozwiązaniem zgodnym z interesem spółki, a nie pracowników i współpracowników. W związku z tym, w ocenie NSA nie można przyjąć, że przychód powstaje już w momencie otrzymania punktów. Punkty generują korzyść po stronie pracowników i współpracowników dopiero w momencie zamiany punktów na towary i usługi.

Komentarz PCS Paruch Chruściel Schiffter Stępień Kanclerz | Littler

Wyrok NSA może ograniczyć popularność podobnych benefitów i programów motywacyjnych. Wynika to z komplikacji rozliczenia PIT. Pracodawca będzie musiał w takich przypadkach śledzić czas oraz kwotę, na jaką wykorzystano przysługujący benefit. Kiedy to podmiot trzeci będzie zarządzał specjalnym serwisem internetowym, będzie to o tyle utrudnione, że będzie trzeba polegać na danych pochodzących od tego podmiotu.