Orzeczenie Miesiąca – z cyklu: 10 Orzeczeń w sprawach HR

Orzeczenie Miesiąca: Pracodawca może żądać włączenia kamerki i stosować monitoring wideo

Wyrok Rechtbank Zeeland-West-Brabant z dnia 28 września 2022 r. w sprawie 10072897 AZ VERZ 22-61

W wyroku z 28 września 2022 r. sąd holenderski (Rechtbank Zeeland-West-Brabant) badał sprawę zwolnionego pracownika, który odmówił włączenia kamerki podczas szkolenia przeprowadzanego on-line.

Wyrok potwierdził, że pracodawca:

1. Może żądać od pracownika włączenia kamerki podczas spotkań online,
2. Może stosować monitoring wideo w uzasadnionych przypadkach przewidzianych przepisami prawa.

Sąd trafnie wyróżnił dwa narzędzia kontroli pracodawcy – monitoring wideo i obowiązek włączenia kamerki, wskazując na nieco odmienne warunki ich zgodności z prawem.

Niespełnienie zgodnych z tymi warunkami poleceń pracodawcy może być naruszeniem obowiązków pracownika i wiązać się dla niego z negatywnymi konsekwencjami.

Tło sprawy – pracownik był zatrudniony przez amerykańską firmę telemarketingową z oddziałem w Holandii. Pracował zdalnie i nie odwiedzał biura. Pracodawca zobowiązał go do uczestnictwa w szkoleniu online. Wymagało to od niego pozostawania zalogowanym przez cały dzień pracy z udostępnianym ekranem i włączoną kamerką. Odmówił włączenia kamerki, uzasadniając to naruszeniem jego prywatności oraz poczuciem dyskomfortu związanym z monitorowaniem przez 9 godzin dziennie. Pracodawca wręczył mu więc wypowiedzenie.

Pracownik poszedł do sądu żądając unieważnienia wypowiedzenia, odszkodowania za nieprawidłowe rozwiązanie umowy i dalszej wypłaty wynagrodzenia.

Sąd holenderski częściowo podzielił argumenty pracownika, przede wszystkim co do zasadności rozwiązania umowy o pracę i przyczyn to uzasadniających.

Polecenie pracodawcy pozostawienia włączonej kamerki przez cały dzień pracy naruszało prywatność pracownika i nie zostało uznane za rozsądne. Sąd holenderski powołał się na orzecznictwo TSUE, wedle którego nadzór wideo nad pracownikiem w miejscu pracy to znaczna ingerencja w jego życie prywatne, wymagająca uzasadnienie.

Sąd ostatecznie przyznał pracownikowi odszkodowanie.

Komentarz PCS | Littler

Wyrok został wydany przez holenderski sąd, ale standard ochrony prawa do prywatności w Polsce jest tożsamy z tym w Holandii z uwagi na ratyfikacje tych samych aktów prawnych. Możliwe więc, że rozstrzygnięcie sądu polskiego byłoby podobne. Zupełnie inaczej mogłoby być, gdy Pracodawca czasowo obowiązek ten ograniczył i/lub lepiej go uzasadnił.

Jednakże odmowa uczestnictwa w spotkaniach czy szkoleniach może stanowić naruszenie obowiązków pracowniczych, a tym samym mieć negatywne dla pracownika konsekwencje. W czasie spotkań zdalnych możliwość zobaczenia rozmówcy jest wartością słusznie chronioną przez pracodawcę – takiej praktyki wymaga często kultura osobista i zwyczaje biznesowe. Pracownik na spotkaniu z włączoną kamerką jest w stanie dużo więcej przekazać poprzez komunikację niewerbalną, jednocześnie okazując zainteresowanie spotkaniem i szacunek dla swojego rozmówcy – a zatem klienta lub kontrahenta szefa.

Sąd zgodził się z pracownikiem w kwestii zwolnienia, jednocześnie potwierdzając jednak zasadność i zgodność z prawem stosowanych przez pracodawców praktyk.

Pracodawca ma prawo do nadzorowania pracownika, również w czasie pracy zdalnej i nadzór ten może, w naszej opinii, obejmować:

• polecenie włączenia kamerki na czas spotkania czy szkolenia, oraz
• stosowanie monitoringu wizyjnego na zasadach przewidzianych w kodeksie pracy.

Wobec takich zgodnych z prawem narzędzi nadzoru pracownik nie może zasłaniać się prywatnością – w czasie pracy jest bowiem w dyspozycji pracodawcy tak, jakby był w biurze.

To rewolucyjny wyrok odbierający koronny argument wszystkim pracownikom, którzy bez wyraźnej przyczyny odmawiają wykonania zgodnego z prawem polecenia pracodawcy.