Orzeczenie Miesiąca – z cyklu: 10 Orzeczeń w sprawach HR
23.11.2022
Orzeczenie Miesiąca: W grupie spółek stosunek pracy wiąże wedle faktycznego podporządkowania.
Wyrok TSUE z dnia 20 października 2022 r. w sprawie C-604/20
W wyroku z dnia 20 października 2022 r. w sprawie C-604/20 TSUE stwierdził, że podporządkowanie pracownika lokalnej spółki wobec przełożonych w zagranicznej centrali może przesądzać o istnieniu stosunku pracy z tą centralą. Rozstrzyga faktyczne podporzadkowanie, a nie istnienie lokalnej umowy. W konsekwencji, zagraniczna centrala może odpowiadać za zobowiązania polskiego pracodawcy, jeśli lokalny pracownik podporządkowany jest przełożonym w centrali.
TSUE wypełnia lukę między ewoluującymi, transgranicznymi strukturami zatrudnienia, a archaicznymi przepisami lokalnego prawa stanowionego.
Orzeczenie ma fundamentalne znaczenie dla pracodawców SSC/ BPO oraz grup kapitałowych mających spółki zależne w Polsce. A także dla struktur EoR, w szczególności w branży IT. Wpływ tego orzeczenia znacznie wykracza jednak poza ramy samego prawa pracy i rozciąga się także na kwestie podatkowe, ZUSowe i imigracyjne.
Tło sprawy – spółka dominująca, którą nazywamy zagraniczną centralą utworzyła spółkę córkę, aby rozwinąć działalność lokalnie w Niemczech. Pracownik (dyrektor) zawarł umowę ze spółką lokalną, choć równolegle centrala gwarantowała mu wypłatę wynagrodzenia przez spółkę lokalną. Po stronie centrali leżała również decyzyjność i sprawczość w kluczowych kwestiach zatrudnienia.
Mimo zawartej ze spółką lokalną umowy o pracę TSUE dostrzegł fundamentalne cechy konstytuujące stosunek pracy (podporządkowanie, kierownictwo i odpłatność) w relacji pracownika z zagraniczną centralą tj. ze spółką matką, a nie córką, na którą formalnie wskazywała jedynie treść podpisanego dokumentu. Co ważne, TSUE spojrzał na odpłatność nie czysto formalnie, lecz z szerszej perspektywy ekonomicznej, uznając, że beneficjentem pracy jest zagraniczna centrala gwarantująca wypłatę dokonywaną formalnie przez lokalnego pracodawcę.
Komentarz PCS | Littler
To orzeczenie nadąża za praktyką i trendami rynkowymi transgranicznego zatrudnienia, za którymi nie nadąża niestety prawo stanowione. TSUE pokazuje, jak oceniać trójstronne relacje zatrudnienia, w których potrzeba biznesowa prowadzi do podziału filarów stosunku pracy między dwa podmioty zatrudniające. TSUE odpowiada na to pytanie następująco – stosunek pracy jest tam, gdzie jest podporządkowanie i skąd przychodzą polecenia i pieniądze za i na ich wykonanie.
To fundamentalne orzeczenie dla bytu SSCs i spółek BPO, konstrukcji zatrudnienia EOR i innych wielopodmiotowych struktur zatrudnienia.
Orzeczenie pokazuje również, jak dalece niewystarczające są przepisy dot. pracy tymczasowej i agencji zatrudnienia.