Jak pomóc Ukrainie? – Uznawanie kwalifikacji zawodowych obywateli Ukrainy

Wielu obywateli Ukrainy, którzy przez wojnę zmuszenie byli opuścić swój kraj, chciałoby w Polsce prowadzić swoją dotychczasową aktywność zawodową. Nostryfikacja dyplomu, o której pisaliśmy w jakiś czas temu, nie jest rozwiązaniem wystarczającym, aby móc w Polsce podjąć zatrudnienie w poprzednio wykonywanym zawodzie, dla wszystkich grup pracowników. Aby wykonywać niektóre zawody – prawnika, lekarza czy psychoterapeuty – konieczne są dodatkowe kwalifikacje zawodowe. Rodzi to pytanie o możliwość uznawania takich kwalifikacji, zdobytych na terytorium Ukrainy, w Polsce.

W przypadku każdego zawodu wymagającego dodatkowych uprawnień procedura uznawania kwalifikacji zawodowych będzie kształtowała się trochę inaczej, co wynika m.in. z faktu, że w dużej mierze leży to w gestii samorządów zawodowych.

Początkowo, ułatwienia w kwestii uznawania kwalifikacji zawodowych miały znaleźć się w specustawie o pomocy Ukrainie i dotyczyć m.in. wykonywania zawodu psychologa. Ostatecznie nie zdecydowano się na wprowadzenie takiego rozwiązania i w ustawie uregulowano jedynie zasady wykonywania zawodów medycznych.

Zgodnie z treścią niedawno uchwalonych przepisów od dnia 24 lutego 2022 r., przez okres 18 miesięcy obywatelowi Ukrainy, który uzyskał kwalifikacje lekarza lub lekarza dentysty w Ukrainie, można udzielić zgody na wykonywanie zawodu oraz przyznać warunkowe prawo wykonywania zawodu, jeżeli spełnia następujące warunki:

• ma pełną zdolność do czynności prawnych;
• na wykonywanie zawodu lekarza albo lekarza dentysty pozwala jego stan zdrowia;
• wykazuje on nienaganną postawę etyczną;
• posiada dyplom lekarza, potwierdzający ukończenie co najmniej pięcioletnich studiów, wydany w innym państwie niż państwo członkowskie UE.

Zgody na wykonywanie zawodu udziela Minister Zdrowia na podstawie wniosku osoby zainteresowanej w formie decyzji administracyjnej.

Inaczej sytuacja przedstawia się w przypadku zawodów prawniczych. Zasady uzyskiwania uprawnień przez prawników zagranicznych zostały precyzyjnie uregulowane na gruncie ustawy o świadczeniu przez prawników zagranicznych pomocy prawnej w RP. Na jej podstawie prawnicy z Ukrainy mogą wykonywać pracę w zawodzie, jeżeli zostaną wpisani na jedną z list prawników zagranicznych. Prowadzone są one przez okręgowe rady adwokackie oraz rady okręgowych izb radców prawnych. Wpisać na nią mogą się osoby, których tytuł zawodowy uprawnia do wykonywania zawodu odpowiadającego zawodowi adwokata lub radcy prawnego.

Wpis na listę następuje na wniosek osoby zainteresowanej, złożony do rady właściwej ze względu na wskazaną we wniosku przyszłą siedzibę zawodową, a jeżeli praktyka ma być wykonywana w ramach stosunku pracy – do rady właściwej ze względu na wskazaną we wniosku siedzibę przyszłego pracodawcy. Do wniosku należy dołączyć:

• zaświadczenie wystawione przez właściwy organ państwa macierzystego, stwierdzające, że osoba ubiegająca się o wpis jest zarejestrowana w tym państwie jako uprawniona do wykonywania zawodu adwokata lub radcy prawnego;
• dokument potwierdzający obywatelstwo osoby ubiegającej się o wpis.

Mimo pewnych ułatwień, w obliczu wojny wciąż dużym problemem, z którym borykać mogą się uchodźcy z Ukrainy, pozostaje brak dokumentów. Wiele osób pozostawiło je przecież w domach i nie ma aktualnie możliwości ich przedstawienia. W miarę, jak sytuacja będzie się stabilizowała a rynek pracy weryfikował ilu pracowników z Ukrainy realnie będzie planowało ułożyć sobie życie w Polsce na stałe, konieczne może zatem okazać się wprowadzenie rozwiązań, które będą opierały się nie na przedstawianiu dokumentów a bardziej na weryfikowaniu realnej wiedzy zgłaszających się osób.

Chętnie wesprzemy Państwa w procedurze uznawania kwalifikacji zawodowych pracowników.