Jak pomóc Ukrainie? – Nostryfikacja dyplomów ukraińskich

Aby osoba, która ukończyła studia na zagranicznej uczelni, mogła bez żadnych dodatkowych formalności posługiwać się swoim dyplomem w Polsce, niezbędna jest umowa międzynarodowa łącząca Polskę z danym krajem, określająca równoważność dyplomów ukończenia studiów wydawanych przez oba państwa. Umowa taka nie została jednak zawarta z Ukrainą. Dlatego też obywatel Ukrainy, który chce czerpać korzyści z dyplomu uzyskanego w swoim kraju, ma przed sobą dwie alternatywne drogi: nostryfikację oraz potwierdzenie ukończenia studiów na określonym poziomie.

Zanim jednak przejdziemy do opisu przytoczonych procedur, sygnalizujemy, że nostryfikacja dyplomu nie jest konieczna do zaliczenia pracownikowi okresów nauki na poczet wymiaru urlopowego. Dobrą praktyką jest zatem uwzględnianie do tego celu świadectw i dyplomów zagranicznych nawet jeżeli nie zostały one jeszcze formalnie uznane w świetle polskiego prawa.

Nostryfikacja jest procedurą mającą na celu ustalenie polskiego odpowiednika zagranicznego dyplomu ukończenia studiów za granicą, który nie może być uznany za równoważny odpowiedniemu polskiemu dyplomowi i tytułowi zawodowemu na podstawie umowy międzynarodowej określającej równoważność. Aby pomyślnie przejść przez procedurę nostryfikacyjną, niezbędne jest jednak złożenie dyplomu ukończenia studiów.

Wśród uchodźców, którzy przekroczyli polską granicę w ciągu ostatniego miesiąca, jest wielu wykształconych obywateli Ukrainy. Obserwując aktualną sytuację i dostrzegając, że osoby te zmuszone były do natychmiastowej ucieczki z kraju i nierzadko zapakowania całego życia do jednego plecaka, trudno byłoby od nich oczekiwać, by pamiętali o zabraniu ze sobą dyplomu ukończenia studiów.

Wielu uchodźców myśli aktualnie o ułożeniu sobie życia na nowo w Polsce – w tym o znalezieniu pracy, która odpowiadałaby ich kwalifikacjom. Stąd też, w stosunku do obywateli Ukrainy, którzy uciekli przed wojną a nie dysponują dyplomem ukończenia studiów, przewidziano uproszczone postępowanie w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie.

Zarówno postępowanie nostryfikacyjne, jak i postępowanie w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie, prowadzone jest przez uczelnię posiadającą kategorię naukową A+, A albo B+ w dyscyplinie, której dany wniosek dotyczy. Oba postępowania toczą się na wniosek osoby zainteresowanej.

W przypadku postępowania nostryfikacyjnego do takiego wniosku należy dołączyć:

• dyplom ukończenia studiów;
• dokumenty umożliwiające ocenę przebiegu studiów, uzyskiwanych efektów uczenia się i czasu trwania studiów;
• świadectwo, dyplom lub inny dokument, na podstawie którego osoba została przyjęta na studia;
• oświadczenie o miejscu i dacie urodzenia.

W przypadku postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie konieczne będzie natomiast złożenie:

• dokumentów poświadczających:
  1. ukończenie studiów,
  2. zaliczone zajęcia i uzyskane oceny;
  3. złożone egzaminy;
  4. uzyskane kwalifikacje lub uprawnienia zawodowe;
  5. odbyte praktyki zawodowe lub zatrudnienie;
  6. uzyskanie statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej, lub posiadanie zezwolenia na pobyt czasowy udzielone w związku z okolicznością, o której mowa w art. 159 ust. 1 pkt 1 lit. c lub d ustawy z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach.
• oświadczeń o:
  1. ukończeniu studiów;
  2. miejscu i dacie urodzenia.

Wszelkie dokumenty pochodzące od uczelni mogą zostać złożone w formie kopii poświadczonych za zgodność z oryginałem przez uczelnię rozpatrującą wniosek. Oznacza to, że w przypadku postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie, wystarczające może okazać się przedstawienie wyciągów z elektronicznej bazy danych uczelni (odpowiednika polskiego systemu USOS).

Na podstawie przedstawionych dokumentów uczelnia porównuje program studiów, uzyskiwane efekty uczenia się i uprawnienia zawodowe, realizowane praktyki zawodowe oraz czas trwania studiów ukończonych przez wnioskodawcę z podobnymi studiami prowadzonymi w uczelni rozpatrującej wniosek. Jeżeli uczelnia stwierdzi różnice w tym zakresie, może zobowiązać wnioskodawcę do złożenia określonych egzaminów lub odbycia praktyk zawodowych, określając warunki i terminy ich przeprowadzenia.

Wniosek podlega opłacie, której maksymalna wysokość wynosi 50% wynagrodzenia profesora, a więc – 3205 zł. Uczelnia ustala jednak warunki i tryb zwalniania z opłaty. Z uwagi na obecną sytuację, można się spodziewać, że wiele uczelni zdecyduje się na takie zwolnienie w stosunku do obywateli Ukrainy, którzy uciekli przed wojną.

Po przeprowadzeniu postępowania uczelnia wydaje zaświadczenie potwierdzające, że wnioskodawca ukończył studia na poziomie studiów pierwszego/drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich, prowadzonych w polskiej uczelni.

Innym zagadnieniem jest kwestia potwierdzenia kwalifikacji zawodowych w przypadku zawodów, w których wymagane są dodatkowe uprawnienia, takich jak prawnik, lekarz czy psycholog – to pozostaje już w dużej mierze w gestii samorządów zawodowych. Wątek ten szerzej opiszemy w kolejnej publikacji.