Funduszowe czwartki – pytania i odpowiedzi

Pytanie #100: Czy w przypadku, gdy pracodawca przyznając świadczenia naruszy regulamin funduszu, świadczenia te nie będą mogły być uznane za finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne (w ramach funduszu)? 

Odpowiedź: Orzecznictwo nie jest zgodne co do tego, czy złamanie przez pracodawcę zasad określonych w regulaminie pozbawia przyznane świadczenia charakteru socjalnego. Twierdząco opowiedział się w tej kwestii SN w wyroku z 20 czerwca 2012 r. (sygn. akt I UK 140/12), w którym wskazał, iż w przypadku wypłacenia świadczeń z funduszu na warunkach niewynikających z jego regulaminu, świadczeń takich nie można uznać za świadczenia finansowane ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach funduszu. Z drugiej jednak strony pojawiają się w orzecznictwie nieco mniej rygorystyczne tezy. Dla przykładu można przywołać tu fragment uzasadnienia wyroku SA w Szczecinie, w którym sąd ten wskazał, iż „analiza realności kryterium przyznawania świadczeń jest o tyle istotna, o ile budzi wątpliwości realizacja przez pracodawcę celu socjalnego świadczenia, natomiast brak dotrzymania przez pracodawcę ustalonych w regulaminie kryteriów przyznania świadczenia, przy ewidentnej realizacji celu socjalnego świadczenia, w żadnym razie nie może dyskredytować świadczenia i arbitralnie przesądzać o zaniechaniu realizacji celów socjalnych, a tym samym o wynagrodzeniowej naturze świadczenia” (wyrok z 7 lutego 2013 r., sygn. akt III AUA 705/12). Pogląd ten należy zaaprobować, gdyż nie powinno przedkładać się kwestii zgodności z procedurą (aspekt formalny) nad cel ustawy w postaci rozdziału świadczeń zgodnie z sytuacją socjalną uprawnionych. Jeśli zatem ta podstawowa zasada rozdziału świadczeń zostanie zachowana, trudno odmawiać takim świadczeniom socjalnego charakteru, nawet jeżeli zostały rozdzielone z naruszeniem procedur regulaminu. Jeżeli jednak naruszenie regulaminu spowoduje jednocześnie naruszenie ustawy (np. wypłata zapomóg wszystkim pracownikom w równej wysokości bez badania ich sytuacji socjalnej, tj. naruszenie art. 8 ust. 1), przyznanych świadczeń nie będzie można uznać za świadczenia socjalne.