Czy ochrona ubezpieczeniowa rozciąga się na wypadek przy pracy, którego pracownik doznał podczas wyjazdu integracyjnego?

Grudzień to czas świątecznych spotkań – także służbowych. Wielu z pracowników czeka na informację, kiedy, gdzie i w jakim wymiarze Pracodawcy zorganizują im spotkanie integracyjne, odbywane w atmosferze pachnących pierników, grzanego wina i z grającymi w tle kolędami. Tak magiczne i świąteczne okoliczność mogą niejednokrotnie rodzić ryzyko wystąpienia wypadku w szczególności, gdy Pracownicy postanowią zaangażować się w wydarzenie integracyjne na 100%. Pojawia się wówczas pytanie, czy wypadek podczas wyjazdu integracyjnego będzie mógł zostać uznany za wypadek przy pracy.

Wyjazd integracyjny jako podróż służbowa

Zasadnicze znaczenie dla rozstrzygnięcia tego, czy wypadek podczas wyjazdu integracyjnego będzie mógł zostać uznany za wypadek przy pracy ma ustalenie, czy taki wyjazd można zakwalifikować jako podróż służbową. Zgodnie z art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy wypadkowej „na równi z wypadkiem przy pracy traktuje się wypadek, któremu pracownik uległ w czasie podróży służbowej w okolicznościach innych niż określone w ust. 1, chyba że wypadek spowodowany został postępowaniem pracownika, które nie pozostaje w związku z wykonywaniem powierzonych mu zadań”. Jakie cechy powinien posiadać zatem wyjazd integracyjny, aby można było uznać go za podróż służbową? Pod pojęciem podróży służbowej należy rozumieć podróż wykonywaną na polecenie pracodawcy, poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy. Jeżeli zatem pracodawca zdecydowałby o tym, że wyjazd integracyjny ma charakter obligatoryjny dla wszystkich pracowników i będzie związany z faktycznym opuszczeniem miejscowości, w której znajduje się siedziba pracodawcy lub poza stałym miejscem pracy to uznać należy, że integracja spełnia cechy podróży służbowej a co za tym idzie wystąpienie wypadku podczas takiej podróży należy badać w kategoriach wypadku przy pracy.

Rozszerzona ochrona ubezpieczeniowa podczas integracji rozumianej jako podróż służbowa

Wyjazdy integracyjne mają to do siebie, że dzielą się na dwie części: I. część warsztatowa podczas której pracownicy doskonalą swoje umiejętności wykorzystywane pracy, II. cześć rekreacyjna mają na celu poznanie współpracowników, zacieśnienie więzi i wspólną zabawę w nieco mniej zobowiązującej atmosferze. Niezależnie od tego, czy pracownik bierze udział w I. czy II. części wyjazdu cały czas pozostaje w podróży służbowej, a co za tym idzie jest objęty ochroną ubezpieczeniową. „Istota ochrony pracownika na podstawie przepisu art. 3 ust. 2 pkt 1 ustawy wypadkowej sprowadza się zatem do rozciągnięcia szczególnej ochrony ubezpieczeniowej w podróży służbowej na okoliczności należące także do sfery prywatnych spraw pracownika. (…) Z uwagi bowiem na szczególne okoliczności i warunki, w jakich znajduje się pracownik podczas podróży służbowej, ochrona ubezpieczeniowa obejmuje nie tylko wykonywanie poleconej pracy, lecz w pewnym stopniu również wiele innych czynności wynikających z samego faktu opuszczenia zwykłego środowiska, które to czynności byłyby w normalnych warunkach zaliczone do sfery spraw prywatnych.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 29 września 2016 r., sygn. akt VIII Ua 52/16).

Część rekreacyjna wyjazdu integracyjnego a wypadek przy pracy

Powyższe uwagi stanowiły przedmiot rozważań Sądu Najwyższego, w sprawie, w której pracownica po zakończeniu zajęć merytorycznych brała udział w odbywającym się w godzinach wieczornych spotkaniu towarzyskim uczestników szkolenia. Spotkanie to było przewidziane w programie zajęć, w ramach tzw. części rekreacyjnej. Podczas spotkania odbywającego się nad jeziorem przy ognisku, pracownica oddalając się od grupy w celu załatwienia potrzeb fizjologicznych upadła ze skarpy i wpadła do jeziora doznając bólu lewego stawu biodrowego. Wbrew stanowisku Pracodawcy – udział pracownicy w takim spotkaniu nie doprowadził do zerwania przez nią związku z pracą. Sąd Najwyższy nie pozostawił w tym zakresie żadnych wątpliwości stwierdzając, że „zachowanie pracownika biorącego udział w czasie podróży służbowej w części rekreacyjnej przewidzianego spotkania pozostaje w związku funkcjonalnym z pracą. Zdaniem Sądu Przyczyna, z powodu której powódka oddaliła się z miejsca, w którym odbywało się spotkanie rekreacyjne uczestników szkolenia, a także jej stan psychofizyczny, nie uprawniały pracodawcy do twierdzenia, że uległa ona wypadkowi podczas wykonywania czynności nie pozostających w jakimkolwiek związku z powierzonymi jej w delegacji zadaniami, ponieważ do przedmiotowego zdarzenia doszło podczas spaceru w godzinach nocnych w nieznanym terenie i po spożyciu alkoholu” (Wyrok SN z 8.10.1999 r., II UKN 545/98).

Jak wynika z powyższego, Pracodawcy organizujący dla swoich pracowników obligatoryjne wyjazdy integracyjne powinni pamiętać, że taki wyjazd to nie tylko świetna okazja do wzajemnego poznawania współpracowników podczas wspólnych kolacji i lampki wina. To też „świetna” okazja na wystąpienie wypadku, który mógłby zostać zakwalifikowany jako wypadek traktowany na równi z wypadkiem przy pracy, co z kolei zobowiązuje Pracodawcę do przeprowadzenia wszystkich procedur, jakie są wymagane w przypadku jego zajścia.