Zdrowe Miejsce Pracy: Pracownicy z niepełnosprawnościami a BHP

Chociaż podstawowe obowiązki pracodawców pozostają takie same w stosunku do wszystkich pracowników, m.in. w zakresie kierowania na badania okresowe, szkolenia BHP, przeprowadzania oceny ryzyka zawodowego, itp. nie ulega wątpliwości, że osoba z niepełnosprawnością powinna mieć zapewnione konkretne warunki umożliwiające jej świadczenie pracy.

Przede wszystkim pracodawca obowiązany jest zapewnić niezbędne racjonalne usprawnienia dla osoby z niepełnosprawnością pozostającej z nim w stosunku pracy polegające na przeprowadzeniu koniecznych w konkretnej sytuacji zmian lub dostosowań do szczególnych, zgłoszonych pracodawcy potrzeb wynikających z niepełnosprawności danej osoby. Wiąże się to chociażby z koniecznością:

• zadbania o kwestie techniczne w obrębie całego budynku zakładu pracy, takie jak np. podjazdy dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich przy wejściu, odpowiednio szerokie korytarze (minimum 120 cm), czy dostosowane schody;
• zapewnienia odpowiedniego sprzętu służbowego – np. sprzętu biurowego sterowanego głosem dla pracowników niewidomych;
• dopasowania wymiarów stanowiska pracy do wymiarów ciała pracownika, np. poprzez regulację wysokości siedziska, itp.;
• zlokalizowania w miarę możliwości stanowiska pracy w najbardziej dostępnej dla pracownika przestrzeni, np. na najniższej kondygnacji.

Do pracowników ze znacznym i umiarkowanym stopniem niepełnosprawności stosuje się również odmienne ustalenia w zakresie czasu pracy, urlopów i zwolnień od pracy. Maksymalna dopuszczalna norma czasu pracy wynosi 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo. Pracownikom takim przysługuje również dodatkowy urlop wypoczynkowy w wymiarze 10 dni roboczych oraz prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia:

• w wymiarze do 21 dni roboczych w celu uczestniczenia w turnusie rehabilitacyjnym, nie częściej niż raz w roku,
• w celu wykonania specjalistycznych badań, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także w celu uzyskania zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy, jeżeli czynności te nie mogą być wykonane poza godzinami pracy.

Pracownikowi z niepełnosprawnością pracodawca musi również przyznać dodatkową, wliczaną do czasu pracy, 15-minutową przerwę przeznaczoną na gimnastykę usprawniającą lub wypoczynek.

Zapewnienie odpowiednich warunków pracy osobom z niepełnosprawnościami wiąże się z dodatkowymi kosztami dla pracodawcy. Ustawodawca przewidział jednak możliwość ich rekompensaty w ramach PFRON. Pracodawca, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osoby niepełnosprawne może złożyć wniosek o zwrot kosztów:

• adaptacji pomieszczeń zakładu pracy do potrzeb osób niepełnosprawnych, w szczególności poniesionych w związku z przystosowaniem tworzonych lub istniejących stanowisk pracy dla tych osób, stosownie do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
• adaptacji lub nabycia urządzeń ułatwiających osobie niepełnosprawnej wykonywanie pracy lub funkcjonowanie w zakładzie pracy;
• zakupu i autoryzacji oprogramowania na użytek pracowników niepełnosprawnych oraz urządzeń technologii wspomagających lub przystosowanych do potrzeb wynikających z ich niepełnosprawności;
• rozpoznania przez służby medycyny pracy ww. potrzeb.

Warunkiem zwrotu kosztów jest uzyskanie pozytywnej opinii Państwowej Inspekcji Pracy, wydanej na wniosek starosty, odpowiednio o przystosowaniu lub o spełnieniu warunków bezpieczeństwa i higieny pracy na stanowisku pracy lub pomieszczeniach zakładu pracy.

Na analogicznych warunkach zwrot kosztów wyposażenia stanowiska pracy przysługuje pracodawcy, który przez okres co najmniej 36 miesięcy zatrudni osobę niepełnosprawną zarejestrowaną w powiatowym urzędzie pracy jako bezrobotna albo poszukująca pracy niepozostającą w zatrudnieniu. Zwrot taki można uzyskać do wysokości 15-krotnego przeciętnego wynagrodzenia.

Z chęcią wesprzemy Państwa w pracy nad wewnętrznymi regulacjami w zakresie polityki zatrudniania osób z niepełnosprawnościami.