Zdrowe miejsce pracy: FAQs – wypadek przy pracy

1.Jakie zdarzenie jest wypadkiem przy pracy?

• Wypadek przy pracy jest to zdarzenie:
  • nagłe;
  • uwarunkowane przyczyną zewnętrzną;
  • powodujące szkodę na osobie w postaci choroby, kalectwa bądź śmierci;
  • związane z pracą.
• Aby mówić o wypadku przy pracy, cztery powyższe czynniki muszą wystąpić łącznie.
• Wyróżniamy także wypadki traktowane na równi z wypadkami przy pracy, np. wypadek w trakcie podróży służbowej.
• Przykłady wypadków przy pracy to: złamania kończyn, zmiażdżenia, porażenia prądem, uszkodzenia dróg słuchowych, a także zaburzenia i reakcje psychiczne.
• W zeszłym tygodniu w cyklu Zdrowe miejsce pracy pisaliśmy również o tym, że nawet nietrzeźwość pracownika nie przesądza o wykluczeniu zaistnienia wypadku przy pracy. Czytaj: tutaj.

2. Jakie są rodzaje wypadków?

• Śmiertelny – wypadek, w wyniku którego nastąpiła śmierć poszkodowanego do 6 miesięcy od dnia zaistnienia wypadku.
• Ciężki – wypadek, w wyniku którego nastąpiło ciężkie uszkodzenie ciała, np. utrata wzroku, słuchu lub choroba nieuleczalna albo zagrażająca życiu czy też całkowita lub częściowa niezdolność do pracy.
• Zbiorowy – wypadek, kiedy w wyniku tego samego zdarzenia, wypadkowi uległy co najmniej dwie osoby.
• Inny wypadek niż wymienione powyżej.

3. Kiedy o wypadku należy zawiadomić inspektora?

• Pracodawca ma obowiązek niezwłocznie zawiadomić właściwego, ze względu na miejsce zdarzenia, inspektora pracy PIP i prokuratora o śmiertelnym, ciężkim lub zbiorowym wypadku przy pracy.
• Można zrobić to telefonicznie – w takim przypadku dla celów dowodowych rekomendujemy sporządzenie notatki o poinformowaniu ww. osób ze wskazaniem danych rozmówców.
• Zaniechanie poinformowania o powyższym może być postrzegane jako wykroczenie przeciwko prawom pracownika i jest zagrożone karą grzywny od 1 000 do 30 000 zł.
• Pracodawca jest zobowiązany do doręczenia inspektorowi protokołów powypadkowych dotyczących wyżej wymienionych wypadków.

4. Procedura powypadkowa – jak powinna wyglądać?

• W pierwszej kolejności należy udzielić pomocy poszkodowanemu oraz zabezpieczyć miejsce wypadku.
• Następnie, należy powiadomić odpowiednie organy (np. inspektora PIP) oraz powołać zespół powypadkowy.
• Zespół powypadkowy ustala okoliczności i przyczyny wypadku (np. przeprowadza oględziny miejsca wypadku, sprawdza stan techniczny maszyn, wysłuchuje wyjaśnień poszkodowanego), po czym decyduje o zakwalifikowaniu zdarzenia jako wypadek przy pracy.
• Na podstawie wiedzy zespołu powypadkowego sporządza się protokół powypadkowy.
• Po przeprowadzonych czynnościach, pracodawca musi zaktualizować rejestr wypadków przy pracy oraz sporządzić statystyczną kartę wypadku przy pracy.

5. Co trzeba wiedzieć o protokole powypadkowym?

• Protokół powypadkowy sporządza zespół powypadkowy.
• Ma na to 14 dni od dnia uzyskania zawiadomienia o wypadku. Wskutek wystąpienia uzasadnionych przeszkód lub trudności, termin ten może być późniejszy, jednak wymaga to podania przyczyn opóźnienia w treści protokołu.
• Zespół powypadkowy ma obowiązek uzasadnić swoją decyzję, gdy nie zakwalifikuje danego zajścia jako wypadku przy pracy.
• Zespół powypadkowy ma także obowiązek zapoznać poszkodowanego z treścią protokołu powypadkowego.
• Gotowy protokół zatwierdza pracodawca i ma na to 5 dni.
• Prawidłowo sporządzony protokół powypadkowy może mieć istotne znaczenie dowodowe.

6. Co w przypadku nieścisłości w protokole?

• Poszkodowany ma prawo zgłosić zastrzeżenia do protokołu, jeżeli nie zgadza się z jego treścią lub jeżeli protokół nie odpowiada warunkom określonym w przepisach prawa.
• W takiej sytuacji zespół powypadkowy dokonuje wyjaśnień i uzupełnia protokół, na co ma 5 dni.
• Następnie protokół jest przekazany ponownie do akceptacji pracodawcy.
• W przypadku, gdy poszkodowany nadal nie zgadza się z treścią protokołu, ma możliwość wystąpienia do sądu z powództwem przeciwko pracodawcy o sprostowanie protokołu powypadkowego.

7. Kto powinien być w zespole powypadkowym?

• W zespole powypadkowym, który powołuje pracodawca musi znaleźć się:
  • osoba zajmująca się wykonywaniem zadań BHP – pracownik albo specjalista spoza zakładu pracy;
  • społeczny inspektor pracy – przedstawiciel pracowników, posiadający aktualne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia w zakresie BHP.

8. Co w sytuacji, kiedy poszkodowany umrze?

• Niektóre z roszczeń przysługują także członkom rodziny zmarłego.
• Mogą się oni ubiegać m.in. o:
  • odszkodowanie, jeżeli wskutek śmierci poszkodowanego znacznie pogorszyła się ich sytuacja życiowa;
  • zadośćuczynienie pieniężne za doznaną krzywdę w związku ze śmiercią poszkodowanego.
• Członkowie rodziny zmarłego mają także prawo do wniesienia zastrzeżenia do protokołu powypadkowego oraz do odebrania protokołu.

9. Czego może domagać się poszkodowany?

• Poszkodowany może się domagać:
  • odszkodowania od pracodawcy na podstawie przepisów Kodeksu pracy – jedynie w przypadku utraty lub uszkodzenia w związku z wypadkiem, przedmiotów osobistego użytku oraz przedmiotów niezbędnych do wykonywania pracy, a także
  • odszkodowania, zadośćuczynienia oraz renty na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego.
• Należy jednak pamiętać, że roszczenia wynikające z Kodeksu cywilnego mają charakter uzupełniający, tzn. poszkodowany może się o nie ubiegać dopiero po rozpoznaniu jego roszczeń o świadczenia np. z ZUS-u.

10. Jak pracodawca może zwolnić się z odpowiedzialności?

• Pracodawca może zwolnić się od odpowiedzialności w zależności od jej rodzaju.
• Gdy zachowanie pracodawcy jest zawinione np. nie dopełnia on ustawowych obowiązków BHP, ponosi on odpowiedzialność na zasadzie winy.
• W tym przypadku pracodawca, aby zwolnić się z odpowiedzialności powinien udowodnić:
  • brak winy;
  • brak powstania szkody;
  • brak związku przyczynowego pomiędzy wypadkiem a powstałą szkodą;
• W sytuacji, gdy pracodawca prowadzi na swój rachunek przedsiębiorstwo lub zakład wprawiane w ruch za pomocą sił przyrody (np. pary czy gazu) ponosi odpowiedzialność na zasadzie ryzyka.
• Aby uniknąć odpowiedzialności, pracodawca musi wykazać fakt, że:
  • szkoda nastąpiła wskutek działania siły wyższej;
  • szkoda nastąpiła wyłącznie z winy poszkodowanego;
  • szkoda nastąpiła z winy osoby trzeciej, za którą pracodawca nie ponosi odpowiedzialności.

Chętnie wesprzemy Państwa w aspektach prawnych związanych z wypadami przy pracy – zachęcamy do kontaktu.