Zdrowe miejsce pracy: BHP dla cudzoziemców

Liczba cudzoziemców pracujących w Polsce na przestrzeni ostatnich lat systematycznie rośnie. W obliczu wojny na Ukrainie i fali uchodźców, która napłynęła do naszego kraju, problem BHP dla cudzoziemców stał się jeszcze bardziej aktualny. W związku z tym pracodawcy – którzy zgodnie z art. 207 Kodeksu pracy odpowiadają za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie pracy – stają przed licznymi pytaniami. Wątpliwości dotyczą głównie języka, w jakim mają być organizowane szkolenia BHP oraz konieczności tłumaczenia dokumentów dotyczących BHP na język obcy.

Przepisy Kodeksu pracy nie nakładają wprost obowiązku tłumaczenia regulaminów wewnętrznych oraz dokumentów dotyczących BHP na język obcy. Ponadto ustawa o języku polskim stanowi, że przy wykonywaniu przepisów z zakresu prawa pracy na terytorium RP używa się języka polskiego i przewiduje tylko możliwość sporządzenia dokumentów w języku obcym na wniosek osoby świadczącej pracę, władającej językiem obcym i niebędącej obywatelem polskim.

Jednakże warto zastanowić się, czy obowiązek taki nie wynika pośrednio z zasady odpowiedzialności pracodawcy za BHP w zakładzie pracy. Zgodnie z § 41 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów BHP: instrukcje dot. BHP powinny w sposób zrozumiały dla pracowników wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i sposoby bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych stwarzających zagrożenie dla życia lub zdrowia pracowników.

Jeżeli cudzoziemiec nie włada w dostatecznym stopniu językiem polskim i faktycznie nie będzie w stanie zrozumieć treści dokumentów wewnątrzzakładowych, to przypisanie mu winy za naruszenie jakiegokolwiek obowiązku wynikającego z tych aktów może okazać się utrudnione. Dlatego warto zadbać o to, żeby dokumenty dotyczące BHP były dostępne w zakładzie pracy w języku zrozumiałym dla cudzoziemca, niekoniecznie w jego języku ojczystym.

Szkolenia BHP przed dopuszczeniem pracownika do pracy również powinno być przeprowadzone w języku zrozumiałym dla cudzoziemca. Inaczej trudno będzie uznać, że pracodawca należycie wykonał obowiązek przeszkolenia pracownika. Zasada ta ma zastosowanie także do szkoleń okresowych.

Warto podkreślić, że pracodawca nie może skutecznie zwolnić się z odpowiedzialności za BHP. Zgodnie z orzecznictwem obniżonych standardów nie uzasadniają ani sytuacja ekonomiczna, ani możliwości finansowe czy organizacyjne danego pracodawcy. Nieprzestrzeganie przepisów lub zasad bezpieczeństwa i higieny pracy może rodzić po stronie pracodawcy odpowiedzialność wykroczeniową, karną, a niekiedy również cywilną.