GMI Legal Update: Nowość dla obywateli Białorusi: polski dokument podróży alternatywą dla białoruskiego paszportu

Od 1 lipca 2023 r. do 31 grudnia 2023 r. wybrane kategorie Białorusinów przebywających w Polsce mogą ubiegać się o polski dokument podróży, który zastąpi białoruski paszport. Dokument będzie wydawany bezpłatnie.

Jest to odpowiedź na potencjalne represje białoruskich władz wobec Białorusinów powracających z Polski do ojczyzny w celu uzyskania nowego paszportu. Co więcej, niektóre osoby powstrzymują się od wymiany paszportów w białoruskim konsulacie twierdząc, że ten reprezentuje białoruski reżim w Polsce. Kwestia ta stała się bardziej złożona po wyborach prezydenckich na Białorusi w 2020 roku.

Dokument podróży mogą uzyskać obywatele Białorusi posiadający zezwolenia na pobyt czasowy lub stały (lub niektóre inne tytuły pobytu długoterminowego) w Polsce. Mogą się o niego ubiegać, jeśli ich paszporty straciły ważność lub jeśli nigdy nie posiadali paszportów, na przykład dotyczy to białoruskich dzieci urodzonych w Polsce. Obywatele Białorusi nie mają potrzeby udowadniać brak możliwości uzyskania nowych paszportów np. w białoruskim konsulacie w Polsce.

Polski dokument podróży może zostać wydany na okres 1 roku i można go uzyskać bez opłat. Wniosek należy złożyć do wojewody właściwego ze względu na miejsce zamieszkania cudzoziemca. Dokument może być używany zamiast paszportu, jednak nie zastępuje on np. wizy lub zezwolenia na pobyt i nie legalizuje pobytu cudzoziemca w Polsce. Otrzymanie dokumentu nie oznacza również uzyskania jednocześnie polskiego obywatelstwa.

Na początku lipca mogą jeszcze występować pewne praktyczne trudności w uzyskaniu dokumentu ze względu na ogłoszenie odpowiednich przepisów w przeddzień ich wprowadzenia (tj. przed 1 lipca). Przykładowo, ministerstwo pracuje jeszcze nad wydaniem kolejnego, oddzielnego rozporządzenia, które zaktualizuje formularz wniosku by uwzględniał nowe możliwości uzyskania polskiego dokumentu podróży przez Białorusinów.