Badanie trzeźwości pracowników

7 czerwca 2022 r. do Sejmu wpłynął Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. Projekt ma duże znaczenie dla pracodawców, którzy w związku z nim powinni zweryfikować obowiązujące do tej pory regulacje lub rozważyć ich przyjęcie.

Przedstawiamy najważniejsze ze zmian:

I. Kontrola przeprowadzana przez pracodawcę

• Pracodawcy uzyskają prawo do przeprowadzania kontroli trzeźwości pracowników w przypadku podejrzenia nietrzeźwości pracownika, jak również prewencyjnie.
• Warunkiem wprowadzenia kontroli trzeźwości w zakładzie pracy jest ich niezbędność do zapewniania ochrony życia i zdrowia pracowników lub innych osób lub ochrony mienia.
• Pracodawca będzie mógł badać trzeźwość pracowników samodzielnie (bez konieczności wzywania odpowiednich organów) z wykorzystaniem metod niewymagających badania laboratoryjnego przy użyciu urządzeń odpowiednio skalibrowanych i wzorcowanych. Taką kalibrację i wzorcowanie pracodawca będzie musiał udokumentować.

II. Kontrola przeprowadzana przez odpowiedni organ

• Tak jak dotychczas, na żądanie pracodawcy lub samego pracownika możliwe będzie wezwanie odpowiedniego organu (np. Policji) powołanego do ochrony porządku publicznego, w celu przeprowadzenia badania stanu trzeźwości. Organ przeprowadzi kontrolę przy użyciu metod niewymagających badania laboratoryjnego, a jeśli będzie to konieczne, zleci badanie krwi lub moczu pracownika.

III. Regulacje wewnętrzne

• Wprowadzenie kontroli trzeźwości, grupę lub grupy pracowników objętych kontrolą trzeźwości i sposób przeprowadzania kontroli trzeźwości ustala się w układzie zbiorowym pracy lub w regulaminie pracy albo w obwieszczeniu.
• Pracodawca musi poinformować pracowników o wprowadzeniu kontroli trzeźwości w sposób u niego przyjęty nie później niż 2 tygodnie przed rozpoczęciem jej przeprowadzania.

IV. Badanie pod kątem narkotyków

• Pracodawca będzie mógł kontrolować nie tylko, czy pracownik jest pod wpływem alkoholu lub czy spożywał alkohol w czasie pracy, ale także w tym samym zakresie pracodawca zbada pracownika pod kątem innych środków działających podobnie do alkoholu, czyli np. narkotyków czy dopalaczy.

V. Niedopuszczenie do pracy

• Pracodawca ma obowiązek odsunięcia pracownika od wykonywania pracy, jeśli kontrola wykaże, że pracownik spożywał alkohol / inne podobne środki albo gdy będzie istnieć uzasadnione podejrzenie w tym zakresie.
• Jeśli pracownik nie zostanie dopuszczony do pracy z uwagi na podejrzenie nietrzeźwości, ale badanie nie wykaże takiego stanu, pracownik będzie uprawniony do wynagrodzenia za cały okres niedopuszczenia do pracy

VI. Przechowywanie danych

• Projektowane przepisy jasno określają, jakie dane będą mogły być przetwarzane przez pracodawcę w związku z badaniem pracownika. Są to informacje o dacie, godzinie i minucie badania oraz wyniku kontroli wskazującym na spożywanie alkoholu / innych środków.
• Dane dot. badania będą przechowywane przez pracodawcę:
  • tylko jeśli jest to niezbędne dla ochrony życia, zdrowia lub mienia, i tylko przez okres maksymalnie jednego roku od dnia ich zebrania;
  • w przypadku zastosowania wobec pracownika kary porządkowej – do czasu uznania kary za niebyłą;
  • w przypadku gdy informacje dot. badania mogą stanowić dowód w postępowaniu, którego stroną jest pracodawca lub o którym pracodawca się dowiedział – do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
• Po upływie terminu przetwarzania danych, pracodawca będzie musiał usunąć te informacje.

VII. Kontrola zatrudnionych w ramach umów cywilnoprawnych

• Na podstawie projektowanych przepisów dopuszczalne będzie także kontrolowanie trzeźwości osób zatrudnionych na innej podstawie niż umowa o pracę (np. na podstawie umowy zlecenia) oraz osób prowadzących działalność gospodarczą (tj. zatrudnionych na podstawie B2B). Będą mieć do nich zastosowanie takie zasady, jak w przypadku pracowników, bez względu na to, czy podmiot zatrudniający ma status pracodawcy.